Από τις φυλακές Σακράν της Τουρκίας όπου βιάζονται κατ’ εξακολούθηση ανήλικοι Κούρδοι κρατούμενοι μέχρι τα διαβόητα κελιά των φυλακών Αμπού Γκράιμπ της Βαγδάτης κι από τον κόλπο του Γκουατάναμο όπου το 2002 οι ΗΠΑ μετέφεραν εκεί τους πρώτους...κρατούμενους –αλυσοδεμένους και με κουκούλες στο κεφάλι- του πολέμου «κατά της τρομοκρατίας», μέχρι τις φυλακές του Έβιν στο Ιράν και τις μυστικές φυλακές της Δαμασκού, ο βασανιστής έχει το ίδιο πρόσωπο, τα ίδια ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά και ενεργεί πάντα με τον ίδιο και τον αυτό τρόπο.
Ο δήμιος Πιλέ στη «Βλάβη» του Φρήντριχ Ντύρενματ ήταν ιδιαίτερα σιωπηλός στις κοινωνικές συναθροίσεις και απέφευγε επιμελώς να δείχνει την επαγγελματική του ταυτότητα. Το ίδιο πράττουν και όλοι οι μικροί και μεγάλοι δήμιοι που μας περιτριγυρίζουν. Εφαρμόζουν σιωπηλά το αξίωμα της επαγγελματικής τους ιδιότητας: Ο άνθρωπος στη φυλακή παύει να είναι άνθρωπος.
Οι βασανιστές ανά την υφήλιο, σε κάθε εποχή και σε κάθε ιστορική περίοδο τυγχάνουν ιδιαίτερης μεταχείρισης από τους κατ’ επάγγελμα εξουσιαστές: ενεργούν για λογαριασμό τους, δείχνουν απόλυτη υποταγή και σεβασμό στα προστάγματά τους – έως και ευγνωμοσύνη θα μπορούσε να πει κανείς για την ελεύθερη και απρόσκοπτη άσκηση των καθηκόντων τους.
Επειδή οι βασανιστές, όπως προείπαμε, είναι υπεράνω θρησκείας, χρώματος, εθνικότητας και φυλής, και εμφανίζουν μια εξαιρετική ομοιομορφία, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε κάθε τι που μοιάζει, είναι ή μπορεί να είναι διαφορετικό, που απειλεί ή δύναται να απειλήσει εν γένει τους εξουσιαστές-εργοδότες τους: για παράδειγμα, αν ο κρατούμενος είναι ομοφυλόφιλος, μουσουλμάνος, Εβραίος, αριστερός, ακτιβιστής, Αλβανός κλπ.
Η θεωρία των βασανιστηρίων αναφέρει ότι αυτά επιδρούν θετικά στον σωφρονισμό των κρατουμένων και λειτουργούν σαν ένα είδος επιταχυντή – επιφέρουν γρηγορότερα τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Η ίδια θεωρία δεν τα συνδέει τόσο με την τέλεση αδικημάτων και την αποφυγή παρόμοιων αδικημάτων στο μέλλον όσο με την εξάλειψη του διαφορετικού. Γιατί πάντα το διαφορετικό είναι η απειλή.