Βρετανός πρωθυπουργός Χέρμπερτ Χένρι Ασκουιθ απαξιώνοντας τις σουφραζέτες, όπως χαρακτήρισε υποτιμητικά η Daily Mail τις γυναίκες που τόλμησαν να απαιτήσουν το δικαίωμά τους την πολιτική έκφραση.
Η απαξιωτική φράση του έμεινε ιστορική, καθώς δύο χρόνια μετά το τέλος της πρωθυπουργίας του, στις 6 Φεβρουαρίου του 1918, τα κουνέλια «αναβαθμίστηκαν πνευματικά» και οι προνομιούχες Βρετανίδες (όσες άνω των 30 ετών είχαν ιδιοκτησία ή πανεπιστημιακές σπουδές) απέκτησαν δικαίωμα ψήφου, ανοίγοντας τον δρόμο για να καθιερωθεί δέκα χρόνια αργότερα η οικουμενική γυναικεία ψήφος.
Εμπνευσμένες από τις Νεοζηλανδές που κατέκτησαν το δικαίωμα στην ψήφο το 1893 και τις Φινλανδές το 1905, συσπειρωμένες γύρω από την Κοινωνική και Πολιτική Ενωση Γυναικών (WSPU) και τη δυναμική ηγέτιδά της Εμελιν Πάνκχερστ, παρέμειναν απτόητες μπροστά σε λοιδορίες, εκφοβισμούς, ξυλοκόπημα, συλλήψεις, φυλακίσεις.
«Πράξεις, όχι λόγια» ήταν το σύνθημα των πολύχρονων αγώνων τους που σφραγίστηκαν από διαδηλώσεις, απεργίες πείνας, αλυσοδέσιμο μπροστά στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, μια μεγαλειώδη συγκέντρωση 60.000 ανθρώπων μπροστά στο Γουεστμίνστερ.
Αλλά και βίαιες δράσεις ως απάντηση στη βία και την καταστολή που αντιμετώπισαν, αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες γραμματοκιβώτια καμμένα, εκατοντάδες σπασμένες βιτρίνες καταστημάτων, κατεστραμμένα τηλεφωνικά καλώδια και μια βομβιστική επίθεση.
Και αναλαμβάνοντας το ρίσκο μέχρι τέλους, όπως έγινε με την Εμιλι Ντέιβισον που το 1913 πέθανε ποδοπατημένη όταν προσπάθησε να βάλει ένα πανό για τη γυναικεία ψήφο στο άλογο του βασιλιά στις Ιπποδρομίες του Επσομ.
Απέναντί τους δεν είχαν μόνο άντρες αλλά και πολλές γυναίκες, όπως τη Μέρι Χάμφρεϊ Γουόρντ που ηγήθηκε της Ενωσης κατά της Γυναικείας Ψήφου, ιδρυμένη το 1908 με εμπνευστές τον διατελέσαντα αντιβασιλέα των Ινδιών λόρδο Κέρζον και τον Γουίλιαμ Κρέμερ, πρώην συνδικαλιστή και βουλευτή των Εργατικών (ένθερμος υποστηρικτής των δικαιωμάτων των εργαζόμενων, εννοείται αντρών).
Μαζί συστηματοποίησαν ένα προπαγανδιστικό οπλοστάσιο, που στηριζόταν σε δύο βασικά αξιώματα: «οι γυναίκες είναι υπερβολικά συναισθηματικές και ανίκανες για ορθολογική σκέψη, σε αντίθεση με τους άντρες», και «ο καταμερισμός των ρόλων αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του πολιτισμού».
Αξιώματα που πολλοί επικαλούνται ή υπαινίσσονται σήμερα, συνεχίζοντας να μιλούν για τις φεμινίστριες ως «άσχημες», «γεροντοκόρες», «ανέραστες», «υστερικές», όπως ακριβώς αποκαλούσαν τότε τις σουφραζέτες συμβουλεύοντάς τες να βρουν έναν σύζυγο.
Πάντως, με ή χωρίς σύζυγο, έκαναν σύντροφό τους τον αγώνα και πέτυχαν αυτό που τότε τους έλεγαν ότι είναι «αφύσικο» και αδιανόητο: να μπορούν να ψηφίζουν.
Πάντα επίκαιρο
«Είναι σαν τα ζώα μιας φάρμας να θέλουν να αλλάξουν τη θέση τους: οι αγελάδες να θέλουν να σέρνουν άμαξες και τα άλογα να θέλουν να μουγκανίζουν και να μασουλάνε χορτάρι», επιχειρηματολογούσε το 1908 στο περιοδικό The Queen ένας πολέμιος της γυναικείας ψήφου, πεισμένος πως η εκστρατεία για την κατάκτησή της θα ήταν «πρελούδιο μιας κοινωνικής επανάστασης».
Είναι το μόνο στο οποίο είχε δίκαιο. Μπορεί να κύλησε ένας αιώνας από τότε, αλλά αυτή η επανάσταση συνεχίζεται με άλλες εκφράσεις και αιτήματα και το μήνυμα που διέδωσαν οι σουφραζέτες «ίση συμμετοχή στα κοινά, ίση μεταχείριση με τους άντρες» παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ.
efsyn
