Ένα βρέφος εγκαταλείφθηκε από τους διανοητικά άρρωστους γονείς του στη
Βόρεια Μακεδονία. Η μοίρα του, μονόδρομος. Κηδεμόνες του ορίστηκαν τα
κρατικά ιδρύματα. Όταν έφτασε τριάμισι ετών, μια ομάδα νοσοκομειακών
γιατρών διέγνωσαν ότι αντιμετώπιζε πνευματική και σωματική καθυστέρηση.
Χωρίς δυνατότητα λόγου, κωφό και με νοητική υστέρηση, στα οκτώ του
χρόνια, είχε ήδη θητεύσει στα περισσότερα κρατικά ιδρύματα της
γειτονικής Βόρειας Μακεδονίας.
Το 2013
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής τον....
επισκέπτεται στο ίδρυμα των Σκοπίων που τον
φιλοξενούσε εκείνη την περίοδο και τον βρίσκει δεμένο στο κρεβάτι του,
με τους υπεύθυνους να προβάλλουν τον ισχυρισμό «για τη δική του
ασφάλεια».
Αμέσως ενημερώνεται η Επιτροπή
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι στα Σκόπια (HCHR) η οποία τον
εκπροσωπεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπου
φτάνει η ιστορία του αγοριού L.R., με το Στρασβούργο να διαπιστώνει ότι
«το παιδί έχει υποστεί απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση».
Παράλληλα οι δικαστές του ΕΔΔΑ εμφανίζονται ανήσυχοι από το γεγονός ότι
κάποιος τόσο ευάλωτος όσο το 8χρονο παιδί με νοητική υστέρηση, κωφό και
χωρίς τη δυνατότητα λόγου, δενόταν τακτικά στο κρεβάτι του κατά τη
διάρκεια της παραμονής του, περίπου έναν χρόνο και εννέα μήνες, σε ένα
ίδρυμα το οποίο ήταν σαφώς ακατάλληλο για τα άτομα με ειδικές ανάγκες,
παρά το γεγονός ότι το προσωπικό εξέφραζε στις αρχές ευθύς εξ αρχής ότι
δεν ήταν επαρκές και δεν ήταν κατάλληλα εξειδικευμένο για να χειριστεί
τον προσφεύγοντα.
Το
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ομόφωνα ότι υπήρξε
παραβίαση του ουσιαστικού σκέλους του άρθρου 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή
εξευτελιστικής μεταχείρισης) της ΕΣΔΑ, διαπιστώνοντας ότι οι αρχές ήταν
υπεύθυνες για την τοποθέτηση του L.R. σε ίδρυμα το οποίο δεν μπορούσε
να καλύψει τις ανάγκες του, την έλλειψη απαιτούμενης φροντίδας και την
απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση που υπέστη, και με έξι ψήφους
έναντι μιας, ότι υπήρξε παραβίαση του διαδικαστικού σκέλους του άρθρου 3
(έρευνα) λόγω της αδυναμίας των αρχών να διεξαγάγουν την κατάλληλη
διερεύνηση της υπόθεσης.
Ως δίκαιη ικανοποίηση
το Δικαστήριο επιδίκασε η Βόρεια Μακεδονία να καταβάλει στον
προσφεύγοντα 18.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.650 ευρώ για έξοδα και
δαπάνες.
Μάλιστα το Στρασβούργο επιπλέον
σημειώνει ότι η έρευνα που έγινε σε εθνικό επίπεδο, αντί να εξετάσει τη
γενική αποτυχία του συστήματος στην περίπτωση του 8χρονου αγοριού, είχε
επικεντρωθεί στην προσωπική ποινική ευθύνη των υπαλλήλων του ιδρύματος, η
οποία οδήγησε τους εισαγγελείς να διαπιστώνουν ότι δεν υπήρχε πρόθεση
να βλάψουν το παιδί και να θέτουν την υπόθεση στο αρχείο.
Η Επιτροπή του Ελσίνκι
Η
προσφυγή υποβλήθηκε από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι
στα Σκόπια (HCHR) εκ μέρους του L.R.,ενώ έναν χρόνο αργότερα
γνωστοποίησε την ιστορία του σε συνέντευξη Τύπου όπου παρουσίαζε την
ετήσια έκθεσή του τον Ιούνιο του 2014.
Το
ίδρυμα, τόσο πριν από τη νοσηλεία του αγοριού όσο και καθ’ όλη τη
διάρκεια της παραμονής του κατά το επόμενο έτος και για εννέα μήνες,
επανειλημμένα εξέφρασε τις ανησυχίες του στις αρμόδιες αρχές ότι δεν θα
μπορούσε να φιλοξενήσει άτομα με ψυχικές αναπηρίες, ότι δεν είχε επαρκή
προσωπικό και ότι το προσωπικό του ιδρύματος δεν ήταν καταρτισμένο
επαρκώς ώστε να μπορέσει να επικοινωνήσει με το αγόρι, που ήταν άτομο
χωρίς δυνατότητα λόγου και κωφό.
Οι
εισαγγελικές αρχές της Βόρειας Μακεδονίας που εξέτασαν την υπόθεση
διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχαν λόγοι να θεωρηθεί ότι υπήρξε ποινικό αδίκημα
διότι δεν υπήρχε πρόθεση να υποβληθεί το παιδί σε απάνθρωπη ή
εξευτελιστική μεταχείριση. Ως εκ τούτου, η καταγγελία απορρίφθηκε το
2014.
Οι ανώτερες διωκτικές αρχές επικύρωσαν
τα εν λόγω ευρήματα το 2015. Κι ας συμφωνούσαν ότι η τοποθέτηση του
παιδιού στο ίδρυμα ήταν ακατάλληλη και ότι περιστασιακά τον έδεναν στο
κρεβάτι του με ένα σκοινί για «λόγους ασφαλείας», δηλαδή για να τον
αποτρέψουν από το να δραπετεύσει και να κινδυνεύσει. Εναν χρόνο μετά ο
8χρονος μεταφέρθηκε σε άλλο ίδρυμα. Από τότε, ιατρική έκθεση ανέφερε ότι
έχει πολύ αργή ανάπτυξη, ιδίως λόγω ανεπαρκών ερεθισμάτων και μη
έγκαιρης θεραπείας.
Πάντως, θεώρησε ιδιαίτερα
εντυπωσιακό ότι ο κηδεμόνας και οι άλλες αρχές είχαν ενημερωθεί από το
ίδρυμα από την αρχή, πριν από τη νοσηλεία του, ότι δεν μπορούσε να
ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Ωστόσο, δεν έγινε τίποτα ως απάντηση στις
σοβαρές ανησυχίες του προσωπικού και η νοσηλεία του συνεχίστηκε για
μεγάλο χρονικό διάστημα.
efsyn.gr
