Οι τρεις οδικοί άξονες που οδηγούν στην Πάτρα, το «πέταλο» του Μαλιακού, ο βόρειος άξονας της Κρήτης και τα παλαιά τμήματα της διαδρομής Θεσσαλονίκη - Καβάλα είναι οι φονικότεροι δρόμοι στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις μελέτες του Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας, οι περισσότεροι από αυτούς τους δρόμους κατασκευάστηκαν πριν από 30 - 40 χρόνια, με αποτέλεσμα να είναι φτιαγμένοι για λιγότερη κίνηση και με πιο «χαλαρές» προδιαγραφές ασφαλείας. Τα προβλήματά τους επιτείνουν οι κακοτεχνίες, η κακή συντήρηση και το πλήθος των εμπορικών χρήσεων που βρίσκονται κατά μήκος τους.
Μελετώντας στοιχεία της Τροχαίας, αλλά και τις ιδιαίτερες συνθήκες των μεγάλων οδικών αξόνων της χώρας, οι επιστήμονες του Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας (ΠΟΑ) κατέληξαν στους επτά πιο «φονικούς» δρόμους της χώρας. «Η επικινδυνότητα των δρόμων αυτών είναι εννιά φορές μεγαλύτερη από εκείνη των γαλλικών ή γερμανικών αυτοκινητόδρομων», λέει στην «Κ» ο επικεφαλής του ΠΟΑ, συγκοινωνιολόγος κ. Βασ. Ψαριανός. «Και ενώ στη Γαλλία έχουμε τρεις νεκρούς ανά δισ. οχηματοχιλιομέτρων (τα οχηματοχιλιόμετρα είναι ένας δείκτης μέτρησης που δηλώνει πόσο χρησιμοποιείται ένας δρόμος από τα οχήματα), στην Ελλάδα έχουμε κατά μέσο όρο 20 - 40 νεκρούς. Οι συνθήκες αυτές είναι απαράδεκτες για μια χώρα πολιτισμένη».
Οι διαπιστώσεις των επιστημόνων σχετικά με τους επτά πιο φονικούς άξονες είναι οι ακόλουθες:
1. Κόρινθος - Πάτρα
Σύμφωνα με τον συγκοινωνιολόγο κ. Αντώνη Καστή, μέλος του Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας, στην εθνική οδό Κορίνθου - Πατρών, από την Κόρινθο έως και το Δερβένι (88ο-145ο χιλιόμετρο) είχαμε πέρυσι τη μεγαλύτερη αύξηση (155%) στα τροχαία ατυχήματα, ξεπερνώντας το «φονικό» πέταλο του Μαλιακού. Από το 145ο έως το 202ο χιλιόμετρο η κατάσταση είναι κάπως καλύτερη, καθώς 23 χλμ. της διαδρομής διαθέτουν διαχωριστικό διάζωμα.
Το ποσοστό των ατυχημάτων στον οδικό άξονα Κορίνθου - Πάτρας είναι ιδιαίτερα υψηλό. Σύμφωνα με τον συγκοινωνιολόγο κ. Στέλιο Ευσταθιάδη, κάθε χρόνο συμβαίνουν εκεί 173 τροχαία ατυχήματα με παθόντες, ανά δισεκατομμύριο οχηματοχιλιομέτρων. Σε αυτά τα ατυχήματα χάνουν τη ζωή τους 59 άνθρωποι, τραυματίζονται σοβαρά 62 και ελαφρά 212 άνθρωποι ανά δισ. οχηματοχιλιομέτρων.
«Ο συγκεκριμένος άξονας παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλήματα», εξηγεί ο κ. Ευσταθιάδης. «Εχει μεγάλο ποσοστό βαριάς κυκλοφορίας (φορτηγά και άλλα βαρέα οχήματα) και υψηλό κυκλοφοριακό φόρτο. Ταυτόχρονα, δεν έχει καλή διατομή (διαθέτει μία λωρίδα και μία βοηθητική λωρίδα ανά κατεύθυνση), δεν διαθέτει διαχωριστική νησίδα παρά σε ένα μικρό τμήμα της και έχει πολύ κακό οδοφωτισμό». Σημειώνεται ότι ο συγκεκριμένος άξονας κατασκευάστηκε το διάστημα 1971 - 1973, με προδιαγραφές που σήμερα θεωρούνται εντελώς ξεπερασμένες.
2. Μαλιακός
Εκτός από την πολύ κακή χάραξη, την απουσία διαζωμάτων και το μικρό πλάτος του δρόμου, ένα από τα σημαντικά προβλήματα είναι πλέον η κακή κατάσταση του οδοστρώματος. «Ιδιαίτερα μετά τα χιόνια η κατάσταση έγινε χειρότερη, άνοιξαν κρατήρες στο οδόστρωμα», λέει ο κ. Καστής. «Ωστόσο η ταχύτητα κίνησης των οχημάτων και ο αριθμός των ατυχημάτων στα 77 χλμ. του “πετάλου” έχει μειωθεί για τρεις λόγους: εξαιτίας των αστυνομικών μέτρων, εξαιτίας της ύπαρξης πολλών εργοταξίων που περιορίζουν την κυκλοφορία, αλλά και επειδή έχει γίνει συνείδηση πλέον στον οδηγό ότι στον Μαλιακό πρέπει να πηγαίνει αργά γιατί κινδυνεύει».
3. Αντίρριο - Ιωάννινα
Ο άξονας, που ξεπερνάει σε μήκος τα 220 χιλιόμετρα, έχει πολύ στενή διατομή και ιδιαίτερα μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο. «Η κίνηση φθάνει τα 8.500 οχήματα την ημέρα κοντά στο Αντίρριο, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι μπορεί να αντέξει ένας τόσο στενός δρόμος, πλάτους μόλις 9 μέτρων», εξηγεί ο κ. Καστής. «Επίσης ένα από τα σημαντικότερα προβλήματά του είναι οι συχνές διελεύσεις μέσα από αστικές περιοχές, αλλά και οι πολλές κυκλοφοριακές συνδέσεις. Για παράδειγμα, ο δρόμος διέρχεται από το Αγρίνιο, ενώ 3-4 χιλιόμετρα πριν και μετά την πόλη υπάρχουν δίπλα στο δρόμο μαγαζιά, εστιατόρια, επιχειρήσεις... Οι συνεχείς είσοδοι και έξοδοι στον άξονα μειώνουν πολύ την ταχύτητα κίνησης και ευθύνονται για πολλά από τα ατυχήματα».
Σε ορισμένα σημεία, επίσης, ο δρόμος στενεύει ακόμα περισσότερο, με αποτέλεσμα να γίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνος. «Στα στενά της Κλεισούρας, για παράδειγμα, αν βρεθείς πίσω από φορτηγό θα κινείσαι με 30-40 χλμ. την ώρα, για χιλιόμετρα. Συχνά οι οδηγοί επιχειρούν προσπέραση και τότε γίνονται τα ατυχήματα».
Πολλά από τα χωριά που βρίσκονται επάνω στον άξονα πληρώνουν βαρύ φόρο αίματος. «Η Κυψέλη, μετά το Αγρίνιο, είχε 2-3 νεκρούς τον χρόνο. Τώρα ανάλογα προβλήματα παρουσιάζει το Κεφαλόβρυσο, το Ρίβιο και άλλα χωριά».
Οσο για την έκταση του προβλήματος; Σύμφωνα με τον κ. Ευσταθιάδη, στον άξονα Αντίριο - Ιωάννινα έγιναν πέρυσι 181 τροχαία ατυχήματα με παθόντες ανά δισ. οχηματοχιλιόμετρα. Στα ατυχήματα αυτά χάνουν τη ζωή τους 58 άνθρωποι ανά δισ. οχηματοχιλιόμετρων, 61 τραυματίζονται σοβαρά και 229 τραματίζονται ελαφρά.
4. Πάτρα - Πύργος
Ο οδικός άξονας που συνδέει τις πρωτεύουσες των νομών Αχαΐας και Ηλείας, μήκους 90 χλμ., κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Στον άξονα αυτό κατά μέσο όρο γίνονται 120 τροχαία ανά δισ. οχηματοχιλιομέτρων, χάνουν τη ζωή τους 41 άνθρωποι ανά δισ. οχηματοχιλιομέτρων, 54 τραυματίζονται σοβαρά και 180 ελαφρά.
Τα κύρια προβλήματα που παρουσιάζει είναι τρία: μεγάλος αριθμός ισόπεδων κόμβων (περίπου εξήντα!), δυνατότητα μεγάλων ταχυτήτων ελλείψει στροφών και συχνές διελεύσεις αγροτικών μηχανημάτων. «Τα βαρέα αγροτικά μηχανήματα χρειάζονται 20-30 δευτερόλεπτα για να διασχίσουν κάθετα τον δρόμο. Το διάστημα αυτό είναι θάνατος για έναν παλαιό δρόμο στον οποίο αναπτύσσονται υψηλές ταχύτητες», λέει ο κ. Καστής.
5. Θεσσαλονίκη - Καβάλα
Τα παλαιά τμήματα του άξονα Θεσσαλονίκης - Καβάλας (όσα δηλαδή δεν ανήκουν στην Εγνατία), μήκους περίπου 80 χιλιομέτρων, παρουσιάζουν υψηλό αριθμό ατυχημάτων. Ανάμεσα στις κύριες αιτίες οι συγκοινωνιολόγοι αναγνωρίζουν τη μικρή διατομή του δρόμου, σε σχέση με την κίνηση που εξυπηρετεί. Χαρακτηριστικά, σε ορισμένα τμήματα κινούνται 14-15.000 οχήματα την ημέρα. Αισθητή είναι και η πλημμελής συντήρηση των τμημάτων αυτών.
6. Κόρινθος - Τρίπολη
Στον άξονα Κορίνθου - Τρίπολης, παρότι υπάρχει διαχωριστική νησίδα, γίνονται 133 τροχαία ατυχήματα με ανθρώπινα θύματα ανά δισ. οχηματοχιλιομέτρων. Σε αυτά χάνουν τη ζωή τους 41 άνθρωποι, τραυματίζονται βαριά 34 και ελαφρά 116 άνθρωποι ανά δισ. οχηματοχιλιομέτρων. «Αιτία είναι ότι ο δρόμος έχει επικίνδυνες στροφές σε σχέση με τις ταχύτητες που αναπτύσσονται ή στροφές με λάθος κλίση», εξηγεί ο κ. Ευσταθιάδης. «Αποτέλεσμα είναι να σημειώνονται δυσανάλογα πολλά ατυχήματα για την ηλικία του δρόμου και την ποιότητα που θα έπρεπε να έχει».
7. Βόρειος Οδικός Αξονας Κρήτης
Ο ΒΟΑΚ, μήκους περίπου 200 χιλιομέτρων, δεν χαρακτηρίζεται από τους συγκοινωνιολόγους «αυτοκινητόδρομος». «Είναι ένας πολύ στενός δρόμος που έχει χαραχθεί και κατασκευαστεί όπως οι δευτερεύοντες άξονες», λέει ο κ. Καστής. «Ωστόσο, ειδικά κοντά στις μεγάλες πόλεις της Κρήτης, όπως το Ηράκλειο, εξυπηρετεί 10-12.000 οχήματα ημερησίως».
Σε κακή κατάσταση βρίσκονται επίσης και άλλοι σημαντικοί άξονες, όπως αυτοί που συνδέουν Θεσσαλονίκη - Σέρρες, Θεσσαλονίκη - Κιλκίς, Τρίπολη - Σπάρτη και Τρίπολη - Καλαμάτα.
