Της ΧΑΡΑΣ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ απο Ελευθεροτυπια
Από μια κλωστή κρέμονται οι συμβάσεις για τους πέντε αυτοκινητόδρομους, ενώ παραμένει άγνωστο το πότε θα υλοποιηθούν οι κυβερνητικές εξαγγελίες για μειώσεις στις τιμές των διοδίων κατά 25% έως και 50%.
Οι 11 ελληνικές και 33 ξένες τράπεζες που δανειοδοτούν τα έργα έχουν διακόψει στην ουσία από τις αρχές του χρόνου τη χρηματοδότηση, οχυρωμένες πίσω από τη μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου που κατά τις εκτιμήσεις τους προκαλεί αβεβαιότητα στην οικονομική απόδοση των επενδύσεων και δεν διστάζουν με κομψό τρόπο να κάνουν πρόβλεψη για χρεοκοπία της χώρας.
Το «ζουμί» πίσω από αυτή την πολιτική των τραπεζών είναι τα επιτόκια. Στις δανειακές συμβάσεις που είχαν υπογραφεί το 2007 κυμαίνονταν από 1%-1,5%, όταν σήμερα στη διατραπεζική αγορά διαμορφώνονται γύρω στο 5%. Υποστηρίζουν ότι το χρηματοπιστωτικό μοντέλο χρεοκόπησε μέσα σε μια τετραετία και ζητούν αλλαγές, επιδιώκοντας να κατοχυρώσουν μελλοντικά κέρδη από την πρώτη «στραβή» και αποκρύπτοντας ότι οι συμβάσεις λήγουν το 2037, οπότε πολλά θα έχουν αλλάξει.
Ο νέος υπουργός Υποδομών Γιάννης Ραγκούσης συγκαλεί μέσα στην εβδομάδα διακομματική σύσκεψη για το μέλλον των έργων. Θα έχει προηγουμένως συνάντηση με τις τράπεζες και αν δεν βρεθεί ως τότε λύση δεν αποκλείεται ακόμη και η καταγγελία των συμβάσεων. Αυτό σημαίνει ότι η εξασφάλιση των δανείων θα έρθει μέσω του «πακέτου Σόιμπλε» των 30 δισ. ευρώ που αφορά έργα υποδομών στη χώρα μας, αλλά η έγκρισή του προσδιορίζεται για τις αρχές Ιουλίου, εφόσον η κυβέρνηση καταφέρει να θεσμοθετήσει το μεσοπρόθεσμο.
Προχωρεί παράλληλα από το οικονομικό επιτελείο η συγκρότηση εταιρείας ειδικού σκοπού με την επωνυμία Ελληνικοί Αυτοκινητόδρομοι Α.Ε., που θα αναλάβει την αξιοποίηση των μελλοντικών εσόδων του Δημοσίου από τα διόδια για την εξασφάλιση δανείων με σκοπό τη χρηματοδότηση σημερινών αλλά και νέων έργων. Είναι μια «προίκα» 21-23 δισ. ευρώ, που θα δημιουργηθεί από διόδια.
Με βάση τις συμβάσεις και με εξειδίκευση για κάθε αυτοκινητόδρομο, το Δημόσιο θα εισπράττει μέσω των εργολάβων από το 63% έως και το 96% του αντιτίμου του διοδίου. Ο χρόνος έναρξης ποικίλλει από το 2013 έως το 2022 και θα διαρκέσει έως το τέλος της περιόδου παραχώρησης (2037). Ενα μέρος αυτών των εσόδων θα εξασφαλίσει τη μείωση των τιμών στα διόδια για την επόμενη εξαετία, οπότε αναμένεται να ολοκληρωθούν τα έργα.
Ως τώρα οι μόνοι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους είναι οι οδηγοί και το Δημόσιο! Στους πέντε αυτοκινητόδρομους, με συνολικό προϋπολογισμό 8,4 δισ. ευρώ, έχουν διατεθεί ήδη 3,24 δισ. ευρώ. Σχεδόν το 50% των κονδυλίων προέρχεται από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, αλλά και από διόδια, με τους οδηγούς να έχουν ήδη καταβάλει 550 εκατ. ευρώ. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Αθηνών-Κορίνθου-Πατρών-Πύργου, με συνολικό προϋπολογισμό 2,17 δισ. ευρώ.
Παρά τις δηλώσεις στελεχών της κοινοπραξίας ότι για κάθε ευρώ που εισπράττουν επενδύουν πέντε, η πραγματικότητα δείχνει ότι είναι σχεδόν ισοσκελισμένα τα έσοδα με τις έως τώρα επενδύσεις.
Στους πρώτους 34 μήνες εφαρμογής της σύμβασης, με βάση στοιχεία των εργολάβων, έχουν απορροφηθεί 956 εκατ. ευρώ, από τα οποία σχεδόν το 50% προέρχεται από επιδοτήσεις (243 εκατ. ευρώ) και διόδια (202 εκατ. ευρώ), όταν τα τραπεζικά δάνεια φθάνουν τα 336 εκατ. και τα ίδια κεφάλαια της κοινοπραξίας είναι μόλις 80 εκατ.
