ΓΙΑ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΚΕΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΘΟΝΕΣ ΤΩΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΝ ΓΕΜΙΣΑΝ ΑΠΟ ΟΡΓΙΣΜΕΝΟΥΣ ΕΝΟΠΛΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ
Πριν από μία εβδομάδα ακριβώς ξεκίνησε να γράφεται ένα από τα σκοτεινότερα κεφάλαια της νεότερης βρετανικής ιστορίας. Για τέσσερις ημέρες πρώτα το Λονδίνο και έπειτα άλλες μεγάλες πόλεις της Αγγλίας παραδόθηκαν στη βία και τη λεηλασία. Ηταν οι σημαντικότερες, οι πιο εκταταμένες και καταστροφικές ταραχές που είχε δει η χώρα από αυτές του 1981.
Η κοινωνία τούς βάζει ταμπέλες όπως «σκουλήκια» και «λούμπεν». Από μικρά παιδιά έχουν βιώσει τη βία, την κακομεταχείριση, πολλές φορές και μέσα στην οικογένεια, την αποβολή από τα σχολεία, την ανισότητα. Είναι «αποτυχημένοι» και σίγουρα όχι καλοί καταναλωτές και νομοταγείς πολίτες (φωτ. Ass. Press, Reuters, ΑΠΕ) . Ολα ξεκίνησαν από το θάνατο ενός νεαρού άνδρα, με συμμετοχή σε κυκλώματα ναρκωτικών σύμφωνα με τις Αρχές, από όπλο αστυνομικού την περασμένη εβδομάδα στο προάστιο του Τότεναμ. Η άρνηση των Αρχών να δώσουν εξηγήσεις στην οικογένειά του οδήγησε σε μια ειρηνική διαμαρτυρία, η οποία γρήγορα έγινε βίαιη. Μέσα σε λίγες ώρες οι ταραχές είχαν καθηλώσει προάστια σε ολόκληρο το Λονδίνο, πρώτα στις πιο φτωχές γειτονιές, αργότερα και σε πλουσιότερες. Την τρίτη μέρα το Μπέρμιγχαμ, το Μάντσεστερ, το Λίβερπουλ και άλλες πόλεις έμοιαζαν με εμπόλεμες ζώνες. Οι εικόνες που μετέδιδαν οι τηλεοράσεις ήταν γεμάτες από εφήβους, οπλισμένους με μπουκάλια, πέτρες και βόμβες μολότοφ, που επετίθεντο με τρομερή οργή και αποφασιστικότητα, όχι μόνο σε αστυνομικούς, αλλά κυρίως σε καταστήματα, οχήματα, κατοικίες και συμπολίτες τους. Αν υπήρχε κάποιο πολιτικό μήνυμα σε όλα αυτά, χάθηκε μέσα στις εκατοντάδες περιπτώσεις λεηλασιών, βανδαλισμών και ληστειών.
Ο απολογισμός είναι η απώλεια πέντε ζωών -εξέπνευσε 68χρονος που είχε πέσει σε κώμα από τραυματισμό στο κεφάλι κατά τη διάρκεια των επεισοδίων στο δυτικό Λονδίνο- και μια κοινωνία που στρέφεται στα πλέον συντηρητικά ένστικτά της, απαιτώντας αυξημένες αστυνομικές δυνάμεις και τιμωρία των συμμετασχόντων στα επεισόδια με έκτακτα μέτρα εκτός ποινικού κώδικα. Η πολιτική ηγεσία, αυτή των Συντηρητικών του Ντέιβιντ Κάμερον, ευχαρίστως τα προσφέρει, εμπνευσμένη από κοινωνική εκδικητικότητα κατά των (εκατοντάδων) κατηγορούμενων για τα επεισόδια.
Παρ' όλ' αυτά, στα προοδευτικά κομμάτια της κοινωνίας, του Τύπου και της διανόησης ξεκινά μια σημαντική συζήτηση για τις στερήσεις και την κουλτούρα που οδήγησε τόσα νέα παιδιά στην τυφλή καταστροφή και τη λεηλασία. Αυτά τα κομμάτια αρνούνται να συμβιβαστούν με «τεμπέλικες» και επιδερμικές εξηγήσεις. Αρνούνται, επίσης, να ξεγράψουν ένα ολόκληρο κομμάτι της βρετανικής αστικής νεολαίας. Η «Ε» ζήτησε την άποψη και την ανάλυση δύο τέτοιων ανθρώπων.
Η Καμίλα Μπατμανγκέλι είναι από τις ηγετικές μορφές της βρετανικής φιλανθρωπίας. Νευροψυχολόγος η ίδια, δουλεύει μέσω της ΜΚΟ Kids Co με 14.000 ανηλίκους με ποινικό μητρώο, κυρίως σε περιθωριοποιημένα προάστια του βόρειου και του ανατολικού Λονδίνου. Της ζητήσαμε να μας εξηγήσει ποιοι ήταν κατά την άποψή της αυτοί που βγήκαν τους δρόμους τις περασμένες ημέρες και γιατί.
«Από τους πρώτους συλληφθέντες που βρέθηκαν ενώπιον του δικαστηρίου ήταν ένας 31χρονος βοηθός δασκάλου σε δημοτικό σχολείο, που ζει με τους γονείς του. Οι νέοι δαιμονοποιούνται στα βρετανικά ΜΜΕ. Τα παιδιά που έρχονται στη ΜΚΟ μας έχουν βιώσει, συχνά από τη γέννησή τους, τρομακτική κακομεταχείριση, είναι πληγωμένα, θυμωμένα και γεμάτα φόβο. Μισούν το γεγονός ότι η κοινωνία τούς βάζει ταμπέλες, όπως "σκουλήκια" και "λούμπεν". Είναι δύσκολο να δει κανείς παραπέρα από τις εικόνες νέων που λεηλατούν και να αναλογιστεί ότι αυτοί που δρουν με αυτό τον τρόπο είναι προϊόντα ενός τραγικού συνδυασμού έλλειψης σωστής υποστήριξης από την οικογένειά τους και ενός δημόσιου συστήματος που τους αγνοεί ώσπου να γίνουν εγκληματίες.
Φτώχεια και ανισότητα
»Στο Τότεναμ, απ' όπου ξεκίνησαν οι ταραχές, υπάρχουν 50 άνεργοι για κάθε διαθέσιμη θέση εργασίας. Ξέρουμε εδώ και χρόνια, από την έρευνα στην κοινωνική ψυχολογία, ότι η φτώχεια και η ανισότητα οδηγούν στην ντροπή και το μίσος. Η ιδέα δωρεάν προϊόντων σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αντεπίθεσης κατά των Αρχών -που αντιμετωπίζονται ως δυνάστες- είναι πολύ ελκυστική.
»Ο όρος "λούμπεν", που χρησιμοποιείται πολύ αυτές τις μέρες, δεν είναι δίκαιος. Το ανθρώπινο δυναμικό που υπάρχει σωρευμένο στις πλέον φτωχές κοινότητες του Λονδίνου και άλλων πόλεων είναι τεράστιο, αν μπορεί κανείς να του προσφέρει υποστήριξη και καθοδήγηση. Δεν πρόκειται για ζήτημα ταξικό, πρόκειται για ζήτημα δημιουργίας ενός περιβάλλοντος κοινωνικής δικαιοσύνης, ισότητας, ευκαιρίας.
»Η νεανική ανεργία στη Βρετανία είναι 18%, στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 15 ετών. Αυτό μπορεί να μην εξηγεί, και σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογεί, τις συμπεριφορές που είδαμε, μας στέλνει όμως ένα σημαντικό μήνυμα. Κάτι δεν πάει καθόλου καλά με ένα συγκεκριμένο κομμάτι της κοινωνίας μας. Η απάντησή μου είναι μία λέξη που δεν ακούγεται ποτέ στην πολιτική: αγάπη».
Ο Τζον Ντέιβις, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, εξειδικεύεται στη Νεότερη Ιστορία του Λονδίνου, στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε. Του ζητήσαμε να συγκρίνει τις ταραχές στο Λονδίνο και τις άλλες πόλεις της Αγγλίας με παλαιότερα επεισόδια.
«Το πρώτο πράγμα που μου κάνει εντύπωση είναι οι ομοιότητες των ταραχών με αυτές του 1981 στο Λονδίνο, και ειδικά στην περιοχή του Μπρίξτον, και όχι με τις διαμαρτυρίες κατά των περικοπών στην Ελλάδα και την Ισπανία. Το 1981, όπως και τώρα, η αστυνομία προσπαθούσε να αντιδράσει σε πολλαπλά περιστατικά ληστειών, τα οποία αφορούσαν κυρίως τη μαύρη κοινότητα. Τότε, όπως και τώρα, η μητροπολιτική αστυνομία του Λονδίνου ήταν αποδυναμωμένη. Τότε λόγω σειράς σκανδάλων σε σχέση με το τμήμα ηθών, τώρα λόγω του ρόλου της στην υπόθεση Μέρντοχ.
Η μαύρη κοινότητα
»Το 1981 η εικόνα και η αποτελεσματικότητα της αστυνομίας είχαν επιδεινωθεί σημαντικά λόγω ρατσιστικής συμπεριφοράς και στοχοποίησης μελών της μαύρης κοινότητας στο ανατολικό Λονδίνο. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα· και μάλιστα στην τρέχουσα περίπτωση έχουμε και το θάνατο του Μαρκ Ντούγκαν, που φαίνεται να αποδίδεται σε κατάχρηση βίας από όργανο της τάξης.
»Ενα άλλο σημείο που, κατά την άποψή μου, κάνει τις τωρινές ταραχές να μοιάζουν με αυτές του 1981 είναι η εξάπλωση των επεισοδίων σε διάφορα προάστια του Λονδίνου, ακόμα και προάστια που θεωρούνται "ασφαλή" και "καλά".
»Στην περίπτωση του 1981, πάντως, οι ταραχές επιβεβαίωναν, για την πλειονότητα του κόσμου, την αποτυχία των πολιτικών της Μάργκαρετ Θάτσερ, που είχαν οδηγήσει σε περαιτέρω αποκλεισμό και περιθωριοποίηση της μαύρης κοινότητας. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να διαμορφώνεται τέτοιο κλίμα -τουλάχιστον όχι ακόμα- κατά της κυβέρνησης του Ντέιβιντ Κάμερον. Διακρίνω ακόμα και μια σημαντική διαφορά στην αντίδραση του κόσμου. Σήμερα διαμορφώνεται μια κοινωνική πλειοψηφία που απαιτεί την παραδειγματική τιμωρία των συλληφθέντων για συμμετοχή στις ταραχές, ακόμα και με έκτακτα μέτρα εκτός του ποινικού κώδικα. Ακούμε για έξωση από τις εργατικές κατοικίες για τις οικογένειές τους και αποκλεισμό από κοινωνικές παροχές. Το 1981 δεν υπήρχαν τέτοιες αντιδράσεις. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ακόμα και ο δεξιός Τύπος δεν είχε ακραίες αντιδράσεις τότε στα γεγονότα, δεν ζητούσε το "κεφάλι" των συλληφθέντων. Σήμερα βλέπω να συμβαίνει το αντίθετο».
Της ΜΑΤΙΝΑΣ ΣΤΕΒΗ
http://www.enet.gr/?i=news.el.kosmos&id=301422
