kathimerini
Στα άκρα δείχνει να οδηγείται η υπόθεση των πέντε οδικών αξόνων με συμβάσεις παραχώρησης. Τρεις μήνες μετά την υπογραφή «πλαισίου συναντίληψης» ανάμεσα στο Δημόσιο και τις κοινοπραξίες, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί είναι ελάχιστη. Παράλληλα, βέβαια, οι οδηγοί εξακολουθούν να καταβάλλουν υψηλά διόδια για να κυκλοφορούν σε ημιτελείς ή σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην Κορίνθου - Πατρών, κατά κυριολεξία επικίνδυνους δρόμους, χωρίς στην πραγματικότητα να υπάρχει λόγος, αφού όλες οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν «παγώσει». Για πρώτη φορά το ενδεχόμενο καταγγελίας των συμβάσεων δείχνει ορατό.
Οταν στα μέσα του 2009 άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα σοβαρά προβλήματα στους πέντε μεγάλους οδικούς άξονες, κανείς δεν φανταζόταν ότι ένα έτος αργότερα, η υπόθεση θα βρισκόταν σε σαφώς χειρότερο σημείο. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν τον Ιανουάριο και έκτοτε... εμπλουτίζονται σε συμμετέχοντες (εσχάτως προστέθηκαν η Barclays και Rothchild, ως σύμβουλοι της Γενικής Γραμματείας Αποκρατικοποιήσεων του υπουργείου Οικονομικών), αλλά όχι με κάποιο αποτέλεσμα. Το διά ταύτα είναι ότι οι κοινοπραξίες «πάγωσαν» τα έργα, καθώς οι τράπεζες διέκοψαν ήδη τη ροή δανειοδότησης των έργων. Βέβαια, τα διόδια συνέχισαν να εισπράττονται κανονικά, με τα έσοδα να αποδίδονται υπέρ της λειτουργίας των δρόμων και της αποπληρωμής των τόκων των δανείων. Πρόσφατα, το Δημόσιο απέστειλε έγγραφο στις πέντε κοινοπραξίες ζητώντας τους να αναφέρουν το ύψος των εισπράξεων από τα διόδια τους τελευταίους τρεις μήνες και πώς τα διέθεσαν. Το γεγονός και μόνον, βέβαια, ότι το Δημόσιο δεν έχει απευθείας γνώση των εισπράξεων είναι τραγικό.
Βασική συμφωνία
Τον Ιούνιο, το υπουργείο Υποδομών ανακοίνωσε την υπογραφή ενός «πλαισίου συναντίληψης». Επρόκειτο για μια βασική συμφωνία επί της αρχής, στην οποία οι δύο πλευρές αναγνώριζαν το πρόβλημα και δεσμεύονταν να εργαστούν για τη λύση του έως την 30ή Νοεμβρίου. Τρεις μήνες μετά, οι συναντήσεις ανάμεσα στο Δημόσιο και τους εμπλεκομένους συνεχίζονται, ωστόσο η πολυπόθητη σύγκλιση δεν έχει επιτευχθεί, ακόμα και στα τεχνικά ζητήματα (λ. χ. αλλαγές χάραξης), τα οποία είναι σαφώς ευκολότερα. Τι λένε οι εμπλεκόμενες πλευρές;
– Οι παραχωρησιούχοι και οι τράπεζες κατηγορούν το Δημόσιο ότι δεν έχει καταλήξει σε κανένα από τα ζητήματα που εκκρεμούν. «Οι συζητήσεις δεν έχουν καταλήξει πουθενά. Δεν έχει διαμορφωθεί η οριστική πρόταση επί της οποίας θα τοποθετηθούν οι τράπεζες», αναφέρει στην «Κ» στέλεχος τράπεζας. «Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα δεν έχουν κλείσει τα βασικά μέτωπα. Ακόμα συζητάμε αν ο δρόμος θα φτάσει στην Πάτρα ή στον Πύργο». «Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και βρίσκονται σε κομβικό σημείο. Εκείνο που έχει τεράστια σημασία είναι να καταλήξουμε σύντομα, γιατί δεν υπάρχει πλέον χρόνος», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Συριανός, γενικός διευθυντής του «Μορέα» και αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της «Ολυμπίας Οδού».
– Το Δημόσιο, αντίθετα, υποστηρίζει ότι οι τράπεζες και οι παραχωρησιούχοι έχουν επεκτείνει σε εξωφρενικό βαθμό της απαιτήσεις τους. «Η πλευρά του Δημοσίου έχει λύσει όλα τα προβλήματα που παρέλαβε από την προηγούμενη κυβέρνηση και πλέον δεν χρωστάει τίποτα», λέει στην «Κ» ο υφυπουργός Δημοσίων Εργων κ. Γιάννης Μαγκριώτης. «Εχει δουλέψει με τους παραχωρησιούχους και τις τράπεζες ώστε να προετοιμάσει λύσεις σε όλα τα τεχνικά θέματα. Οσον αφορά τα συμβατικά θέματα που έχουν προκύψει είτε με ευθύνη του Δημοσίου είτε των παραχωρησιούχων, θα επιλυθούν με βάση όσα ορίζουν οι συμβάσεις. Ομως, η αλλαγή του χρηματοδοτικού μοντέλου όπως το προτείνουν δεν πρόκειται να γίνει δεκτή από το Δημόσιο. Οι τράπεζες πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα την επαναχρηματοδότηση των έργων». Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, οι παραχωρησιούχοι έχουν ήδη καταθέσει αιτήματα ύψους 700 εκατ. ευρώ, ενώ οι τράπεζες ζητούν το σύνολο των εισπράξεων από τα διόδια για την 30ετή περίοδο παραχώρησης.
Τα σενάρια για τη μη ολοκλήρωση
Τι θα συμβεί εάν το Δημόσιο, οι παραχωρησιούχοι και οι τράπεζες δεν καταλήξουν σε συμφωνία; Ολοι συμφωνούν ότι θα πρόκειται για πραγματική καταστροφή, ωστόσο, για πρώτη φορά, ουδείς αποκλείει το ενδεχόμενο να συμβεί καθώς η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να διατηρηθεί επ’ αόριστον. Σύμφωνα με τη σύμβαση, για να διακοπεί η συμφωνία ανάμεσα στο Δημόσιο και τους παραχωρησιούχους θα πρέπει η μία από τις δύο πλευρές να προχωρήσει σε καταγγελία της σύμβασης. Κατόπιν, θα ακολουθήσει μια πολυετής δικαστική διαμάχη για το «ποιος φταίει» - άρα και το ποιος θα πληρώσει τα περισσότερα. Εκτιμάται ότι το Δημόσιο, σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι η σύμβαση «κατέρρευσε» με ευθύνη του παραχωρησιούχου, θα πρέπει να καταβάλει περί το 1 δισ. ευρώ (για το εκτελεσθέν έργο και άλλες ρήτρες), ενώ αν χάσει το Δημόσιο, θα καταβάλει περί τα 2 - 2,5 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, το Δημόσιο, δηλαδή όλοι μας, θα βρεθεί με ημιτελείς δρόμους (χαρακτηριστικά, η Κεντρική Οδός έχει ολοκληρώσει το 20% του έργου, η Νέα Οδός το 25% του έργου, η Ολυμπία Οδός το 33%, η Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου το 65% και η Μορέας το 70%) που θα χρειαστούν γενναία χρηματοδότηση και μακρές διαγωνιστικές διαδικασίες για να ολοκληρωθούν. Επιπλέον, οι αρνητικές επιπτώσεις στην επενδυτική δραστηριότητα θα είναι προφανείς, ιδίως σε μελλοντικές συμβάσεις παραχώρησης (λ. χ. αεροδρόμιο στο Καστέλι) που βρίσκονται ακόμα σε διαγωνιστική διαδικασία. Πάντως, όπως επισημαίνουν στελέχη του υπουργείου Υποδομών, το Δημόσιο ήδη επεξεργάζεται εναλλακτικά σενάρια, αποφασισμένο να μην υποχωρήσει στις μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις τραπεζών και κοινοπραξιών.
