Εισαγωγικό σημείωμα του μεταφραστή: Στις 19 και 20/3/2012, το ολλανδικό σωματείο των καθαριστών κατέλαβε το πανεπιστήμιο VU του Άμστερνταμ. Οι καθαριστές βρίσκονται σε απεργία διαρκείας εδώ και 10 περίπου εβδομάδες ζητώντας να πληρώνονται την αναρρωτική άδεια από την πρώτη μέρα, την αύξηση του ωρομισθίου τους από τα 9 στα 9.5 ευρώ και τη μείωση του φόρτου εργασίας τους. Με την κατάληψη, οι καθαριστές απαιτούσαν από το πανεπιστήμιο να στηρίξει δημόσια τα αιτήματά τους και να υποχρεώσει τις εταιρείες καθαρισμού με τις οποίες συνεργάζεται να επαναπροσλάβουν τους 5 απεργούς που είχαν απολύσει. Οι καθαριστές έθεσαν και ένα τρίτο αίτημα προς τη διοίκηση του πανεπιστημίου που αφορούσε την εξασφάλιστη των εργασιακών συνθηκών των εργαζομένων του εστιατορίου του πανεπιστημίου. Η κατάληψη έληξε την επόμενη μέρα αφού η διοίκηση του πανεπιστημίου ικανοποίησε τα δύο πρώτα αιτήματα των καθαριστών και δεσμεύτηκε να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για το τρίτο...
Μια απεργία ιστορικής σημασίας στην Ολλανδία έκανε τους αγώνες των φοιτητών και των εργαζομένων να συναντηθούν και το κίνημα του Occupy μπορεί να μάθει πολλά από αυτήν.
Η κατάληψη στο πανεπιστημίο VU του Άμστερνταμ την περασμένη εβδομάδα δεν ήταν μια συνηθισμένη κατάληψη πανεπιστημίου. Ο ιδιαίτερός της χαρακτήρας οφείλεται στο συνδυασμό του δυναμισμού της μεγαλύτερης κλαδικής απεργίας από το 1933 στην Ολλανδία με την οργή των φοιτητών και των εργαζομένων στο πανεπιστήμιο για τις καταστροφικές νεοφιλελεύθερες περικοπές στις οποίες πρόκειται να προχωρήσει η διοίκηση του πανεπιστημίου. Το αποτέλεσμα ήταν μια αύρα ριζοσπαστισμού που φαίνεται να είναι αποτελεσματική για το κίνημα.
Για δύο μέρες, ο χώρος υποδοχής του κεντρικού κτηρίου του πανεπιστημίου τελούσε υπό κατάληψη από εκατοντάδες απεργούς καθαριστές και αλληλέγγυους. Με την άφιξή τους στο πανεπιστήμιο, οι απεργοί κατέλαβαν και το κεντρικό αμφιθέατρο του κτηρίου , ενώ συνάδελφοί τους και αλληλέγγυοι γύρισαν τα αμφιθέατρα και ενημέρωσαν τους φοιτητές για τους λόγους που τους οδήγησαν στην κατάληψη και για τα αιτήματά τους. Οι κατειλλημένοι χώροι μετατράπηκαν γρήγορα σε χώρο συνελεύσεων και λήψης συλλογικών αποφάσεων από τους καθαριστές, καθώς και σε χώρο εκδηλώσεων και μετάδοσης των μηνυμάτων συμπαράστασης στην απεργία.
Οι εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν αυτές τις δύο μέρες περιλάμβαναν ένα αντιμάθημα για την ιστορία των απεργιών στην Ολλανδία, την προβολή ταινιών για τις εργατικές καταλήψεις στη Μ. Βρεττανία και στις ΗΠΑ καθώς και μια ζωντανή σύνδεση με την Αθήνα όπου η εκπρόσωπος του ελληνικού σωματείου των καθαριστών (ΠΕΚΟΠ) έστειλε μήνυμα συμπαράστασης στους απεργούς. Ακούστηκαν μηνύματα συμπαράστασης από τους εργαζόμενους στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς οι οποίοι ανταπέδωσαν τη συμπαράσταση που είχαν εκφράσει οι καθαριστές στην απεργία τους την περασμένη χρονιά. Ακούστηκε επίσης το μήνυμα συμπαράστασης ενόςς από τους 50,000 δασκάλους και καθηγητές που απεργούσαν (η μεγαλύτερη απεργία στην εκπαίδευση στην ιστορία της Ολλανδίας) τη δεύτερη μέρα της κατάληψης ενάντια στις περικοπές 300 εκατομμυρίων που επιβάλλει η κυβέρνηση στην ειδική εκπαίδευση. Με βάση τα παραπάνω, δεν είναι υπερβολικό να ονομάσουμε τις στιγμές ιστορικές.
Ο χαρακτήρας της κατάληψης ήταν όμως ιδιαίτεροςγια έναν ακόμη λόγο. Η δυναμική της στηρίχθηκε στη στενή συνεργασία των ακτιβιστών της αριστεράς, των οργανωτών της απεργιακής καμπάνιας (‘organizers’), των μελών του σωματείου των εργαζομένων του πανεπιστημίου και κάποιων οργανωμένων ριζοσπαστικών ομάδων φοιτητών. Ήταν μια οργανικά δεμένη συμμαχία που αντιμετώπιζε το πανεπιστήμιο ως το χώρο συνάντησης των αγώνων. Όλοι συσπειρώθηκαν στον κοινό στόχο της αποκάλυψης της προσπάθειας των managers του πανεπιστημίου να υλοποιήσουν τα σχέδια των περικοπών με το μανδύα των μεταρρυθμίσεων.
Για τους εργαζόμενους στο πανεπιστήμιο, οι περικοπές αυτές μεταφράζονται σε περικοπή των υπηρεσιών υποστήριξης κατά 35%. Αυτό σημαίνει ότι θα απολυθούν περίπου 400 εργαζόμενοι . Για τους ερευνητές και το εκπαιδευτικό προσωπικό του πανεπιστημίου, οι ‘μεταρρυθμίσεις’ μεταφράζονται σε ακόμη πιο σκληρά ποσοτικά κριτήρια αξιολόγησης και αύξηση του φόρτου εργασίας. Για τους φοιτητές, οι αλλαγές μεταφράζονται σε περικοπή του φοιτητικού επιδόματος και αύξηση των διδάκτρων. Οι περικοπές που επιβάλλει η διοίκηση του πανεπιστημίου δείχνουν το ρόλο που παίζει το πανεπιστήμιο στην επιβολή της στη συνολικής πολιτικής περικοπών στην Ανώτατη Εκπαίδευση που προωθεί η κυβέρνηση και η Ένωση των Ολλανδικών Πανεπιστημίων (VSNU).
Τα παραπάνω ζητήματα τέθηκαν στην ανοιχτή εκδήλωση που διοργάνωσε το σωματείο των εργαζομένων στο πανεπιστήμιο τη δεύτερη μέρα της κατάληψης. Σε αυτή την εκδήλωση, οι ομιλητές συνέδεσαν τις περικοπές στο πανεπιστήμιο με τη συνολική ανάλγητη πολιτική της ολλανδικής κυβέρνησης και κάλεσαν ξεκάθαρα το ακροατήριο των 200 εργαζομένων να προχωρήσει σε δράσεις. Η χρονική στιγμή που έγινε η εκδήλωση (έγινε κατά τη διάρκεια της κατάληψης) έκανε το κάλεσμα για δράση να έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.
Είναι σαφές ότι αυτό το κάλεσμα σε κοινή δράση πανικόβαλλε τη διοίκηση του πανεπιστημίου. Μέσα σε δύο μέρες, η διοίκηση υποχώρησε στα βασικά αιτήματα των καθαριστών. Συγκεκριμένα δεσμεύτηκε να διαχωρίσει ανοιχτά τη θέση της από την άρνηση των εταιρειών καθαρισμού να διαπραγματευτούν για τα βασικά αιτήματα των καθαριστών (να πληρώνονται κατά τη διάρκεια της αναρρωτικής τους άδειας και να πάρουν αύξηση 50 σεντ την ώρα). Το πανεπιστήμιο εξαναγκάστηκε επίσης να απαιτήσει από τις εταιρείες καθαρισμού να επαναπροσλάβουν τους 5 εργαζόμενους που είχαν απολύσει επειδή τα συμβόλαιά τους έληξαν κατά τη διάρκεια της απεργίας. Είναι σαφές ότι αυτή η κατάληψη υπήρξε νικηφόρα και είναι δεδομένο πως ο απόηχος της θα φτάσει και στους πιο δύσκολους εργατικούς χώρους.
Κατά παράδοξο τρόπο το πιο ελπιδοφόρο στοιχείο της κατάληψης συμπυκνώνεται σε ένα αίτημα που δεν κερδήθηκε πλήρως. Το τελευταίο αίτημα στη λίστα ήταν η εξασφάλιση των εργασιακών συνθηκών των εργαζομένων στο εστιατόριο του πανεπιστημίου, καθώς αυτό βρίσκεται σε διαδικασία ιδιωτικοποίησης. (Σ.τ.Μ.Οι εργαζόμενοι στο εστιατόριο βρίσκονται στη λίστα μισθοδοσίας του πανεπιστημίου, αλλά εχουν ‘δανειστεί’ στην εταιρεία που διαχειρίζεται το εστιατόριο. Στα πλάισια των περικοπών, η διοίκηση του πανεπιστημίου θέλει να τους μεταφέρει ολοκληρωτικά στην εταιρεία που διαχειρίζεται το εστιατόριο πράγμα που θα σημαίνει τη δραματική μείωση των μισθών τους και τη χειροτέρευση των όρων της απασχόλησής τους.) Παρόλο που οι εργαζόμενοι στο εστιατόριο δουλεύουν σε διαφορετική εταιρεία από τους καθαριστές, είναι μέλη διαφορετικού σωματείου και μπήκαν σε κίνηση μόνο κατά τη διάρκεια της κατάληψης, η δυναμική της κατάληψης ανάγκασε τη διοίκηση του πανεπιστημίου να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις μαζί τους.
Αν και η συμμετοχή τωνεργαζομένων του πανεπιστημίου υπήρξε αποσπασματική δείχνει ξεκάθαρα τη σημασία δημιουργίας χώρων κοινού αγώνα και της διεύρυνσης της δυνατότητας κλαδικής απεργίας με έξυπνους και δημιουργικούς τρόπους. Οι απεργοί καθαριστές συμπεριλαμβάνοντας τα αιτήματα των εργαζομένων στο εστιατόριο στη λίστα των απαιτήσεών τους, πήγαν ένα βήμα παραπέρα από τη λογική της συμβολικής συμπαράστασης και έδειξαν τί σημαίνει αλληλεγγύη στην πράξη.
Κατά τη διάρκεια των βραδινών εκδηλώσεων της κατάληψης, για μια σύντομη και συνάμα λαμπερή στιγμή, τα όρια της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας έμοιαζαν να καταρρέουν και να ξεπερνιούνται από την ενότητα στη βάση που οικοδομούσαν οι καθαριστές, οι φοιτητές και οι εργαζόμενοι στο πανεπιστήμιο. Μέσα σε αυτή τη στιγμή είδα ακτιβιστές του Occupy Amsterdam να αναγνωρίζουν για πρώτη φορά την αξία της οργανωμένης συνδικαλιστικής πάλης για το κίνημα. Είδα το αγωνιστικό πνεύμα των οργανωτών της κλαδικής απεργίας να κυριεύει και τους εκπροσώπους του σωματείου των εργαζομένων. Είδα τους αγώνες των εργαζομένων από διαφορετικούς κλάδους να αλληλοτροφοδοτούνται.
Ξαφνικά η κατάληψη γινόταν όλο και λιγότερο για τη συλλογική σύμβαση και ήταν περισσότερο για την οικοδόμηση δυνατοτήτων κοινής πάλης ανάμεσα σε φοιτητές και εργαζόμενους διαφορετικών κλάδων. Ήταν μόνο μια στιγμή, ήταν όμως αρκετή για να κάνει ξεκάθαρες τις δυνατότητες.
Η αποκάλυψη αυτών των δυνατοτήτων με δυσκόλεψε κατά κάποιο τρόπο στην αποδοχή της απόφαση της συνδικαλιστικής ηγεσίας να κυρήξει τη δράση νικηφόρα και αποφασίσει τη λήξη της κατάληψης. Το αίσθημα της ήττας πηγάζει από τη γνώση του γεγονότος πως το πανεπιστήμιο συνεχίζει να συνάπτει συμβόλαια με εταιρείες καθαρισμού στη βάση της χαμηλότερης προσφοράς και συνεχίζει να χρησιμοποιεί απεργοσπάστες από άλλη εταιρεία καθαρισμού. Επίσης, οι κατηγορίες των καθαριστών του πανεπιστημίου για απειλές που δέχονται από τον εργοδότη τους παραμένουν αναπάντητες. Παρόλα τα παραπάνω το πανεπιστήμιο συνεχίζει να αυτοπροβάλλεται χωρίς ντροπή ως καλός εργοδότης και ως κοινωνικό ίδρυμα με πρωτοπόρα αντίληψη.
Αν και η κατάληψη έληξε, οι συζητήσεις και η ανταλλαγή ιδεών συνεχίζονται στους χώρους του πανεπιστημίου. Η τολμηρή δράση ενός – πολύ συχνά – αόρατου κομματιού της κοινωνίας, των καθαριστών άφησε πίσω της ανεξίτηλα σημάδια. Ελπίζω πως οι παράλληλες συζητήσεις που διεξάγονται αυτή τη στιγμή θα συνεχιστούν όχι μόνο ξεχωριστά μέσα στα σωματεία και στις ριζοσπαστικές ομάδες που δραστηριοποιήθηκαν στην κατάληψη αλλά και μεταξύ αυτών των χώρων. Έτσι, μπορούμε να ελπίζουμε να διευρύνηουμε εκείνη τη στιγμή που νιώσαμε πως το όραμά μας έχει τη δύναμη να γίνει πραγματικότητα, ώστε να βρούμε νέους δρόμους για να παλέψουμε για καλύτερες συνθήκες εργασίας, καλύτερη εκπαίδευση και μια πιο δίκαιη κοινωνία.
Πηγή: http://roarmag.org/2012/03/occupy-university-amsterdam-workers-cleaners-students/
Για τη μετάφραση: www.reinform.nl
εργαζόμενη στο πανεπιστήμιο VU του Άμστερνταμ
(aristero blog)
