Το τελευταίο διάστημα στην Βόρεια και Βορειοανατολική Χαλκιδική είναι σε εξέλιξη μια κοινωνική σύγκρουση με μεγάλη σημασία. Πρόκειται για τη σκληρή μάχη που δίνουν οι κάτοικοι των χωριών γύρω από τη θέση Σκουριές του όρους Κάκαβος ενάντια στο καταστρεπτικό σχέδιο επένδυσης μεταλλείας χρυσού και χαλκού το οποίο μετά και την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων από το ΥΠΕΚΑ στις 26/7/2011 μπαίνει στην φάση υλοποίησης.
Μερικές πλευρές του εγκλήματος είναι οι εξής :
α) έγκλημα κατά της δημόσιας περιουσίας
Το 1985 ελληνικό δημόσιο παίρνει από το Μποδοσάκη τα δικαιώματα μεταλλειοκτησίας. Το 1995 τα μεταβιβάζει στην καναδική TVX gold. H TVX gold εγκαταλείπει μετά από σκληρούς αγώνες των κατοίκων. Το 2003 – επί πρωθυπουργού Σημίτη και υπουργού ανάπτυξης Χ. Πάχτα - το ελληνικό δημόσιο συνάπτει μια τερατωδώς σκανδαλώδη σύμβαση μεταβίβασης των δικαιωμάτων εξόρυξης στο επιχειρηματικό σχήμα «Ελληνικός Χρυσός» (ΕΧ) στο οποίο υπάρχει ισχυρή παρουσία του ομίλου Μπόμπολα και της γνωστής και αμαρτωλής Goldman Sachs . Η «ΕΧ» η οποία είχε συσταθεί μόλις λίγες ημέρες πριν τη μεταβίβαση, με μετοχικό κεφάλαιο μόλις 60.000 €, αγόρασε έναντι 11 εκατ. € κοιτάσματα των οποίων η αξία σε διάφορες αποτιμήσεις που έχουν γίνει κυμαίνεται από 1,5 – 2 δις !!! Η Κομισιόν μετά από σχετική προσφυγή αναγνώρισε τον παράνομο και αντισυμβατικό χαρακτήρα της σύμβασης και απαίτησε η «ΕΧ» να επιστρέψει στο ελληνικό δημόσιο 15,3 €. Το ελληνικό δημόσιο ουδέποτε ζήτησε την επιστροφή αυτού του ποσού !
Μερικές ακόμα πλευρές αυτής της σύμβασης : Η «ΕΧ» παίρνει τα δικαιώματα στον ορυκτό πλούτο, όχι όμως την υποχρέωση να αποκαταστήσει τις περιβαλλοντικές ζημιές που έχουν ήδη δημιουργηθεί από την εξορυκτική δραστηριότητα. Αυτή την υποχρέωση η οποία ανέρχεται περίπου σε 400 εκ. € την ανέλαβε το ελληνικό δημόσιο. Το ελληνικό δημόσιο παραχώρησε επιπλέον στην «ΕΧ» 317.000 στρέμματα δημόσιας γης και τα αποκλειστικά δικαιώματα μεταλλείας χωρίς να κρατάει για το ίδιο κανένα δικαίωμα ούτε στη χρήση, ούτε στα κέρδη. Σε αυτή τη γη απαγορεύεται οποιαδήποτε άλλη χρήση πλην της μεταλλευτικής! Επιπλέον το δημόσιο ΙΓΜΕ για χάρη της «ΕΧ» ξόδεψε πόρους για να εντοπίσει και να αξιολογήσει τα κοιτάσματα. Η ΔΕΗ αναλαμβάνει να εκτελέσει όλα τα απαιτούμενα έργα για την ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων. Και το «κερασάκι», η «ΕΧ» παράνομα ξεπούλησε στοκ των προκατόχων της κερδίζοντας κι άλλα 80 εκ. €.
β) έγκλημα κατά του φυσικού περιβάλλοντος
Η μεταλλευτική δραστηριότητα θα αναπτυχθεί σε απόσταση αναπνοής από κατοικημένες περιοχές, μέσα σε δάση, δίπλα σε ζώνες Natura.
Σε μελέτη του ΑΠΘ και σχετικό πόρισμα του ΤΕΕ σημειώνονται τα εξής : Τα εδάφη – πετρώματα της περιοχής Πιάβιτσας – Σκουριών όπου προβλέπεται να γίνει η εξόρυξη περιέχουν αρσενικό, κάδμιο, χρώμιο, νικέλιο, αντιμόνιο και ψευδάργυρο σε συγκεντρώσεις που περνούν τα όρια μέτριας – υψηλής επικινδυνότητας. Οι συγκεντρώσεις αρσενικού και καδμίου στο σύνολο της περιοχής βρίσκονται εκτός ορίων. Κατά τη διάρκεια της μεταλλευτικής δραστηριότητας, όλ’ αυτά τα επικίνδυνα βαρέα μέταλλα θα εκτεθούν ελεύθερα πλέον στον αέρα και στο νερό. Το αποτέλεσμα θα είναι : Καταστροφή μέρους του δάσους του Κάκαβου λόγω του πολύ πιθανού φαινομένου της όξινης βροχής και υποβάθμιση της ποιότητας τόσο των επιφανειακών όσο και των υπόγειων νερών των λεκανών του Χαβρία και του Ασπρόλακκα.
Τα αποστραγγιστικά έργα που συνοδεύουν την εξόρυξη θα οδηγήσουν : Σε πλήρη αποστράγγιση του ορεινού όγκου που βρίσκεται πάνω από την Μεγάλη Παναγιά και εμπεριέχει την έκταση των Σκουριών και στην στέρηση όλων των πηγών νερού της Μεγάλης Παναγιάς. Οι υδρολογικές λεκάνες που βρίσκονται στην ευρύτερη λεκάνη του Χαβρία θα υποστούν μεγάλες επιπτώσεις. Το καθαρό νερό που χρησιμοποιούν για ύδρευση η Ιερισσός και το Στρατώνι θα μειωθούν σημαντικά.
γ) έγκλημα κατά της εργασίας, της τοπικής και εθνικής οικονομίας
Οι 350 θέσεις εργασίας των ήδη εργαζόμενων στην εταιρεία και όσες ακόμα δημιουργηθούν δεν μπορούν να συγκριθούν με την καταστροφή χιλιάδων θέσεων εργασίας στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την μελισσοκομία και τον τουρισμό που αναπτύσσονται στην περιοχή. Οι θέσεις εργασίας στην εξόρυξη είναι προσωρινές και μετά από μερικές δεκαετίες αφήνουν πίσω τους κουφάρια, ενώ οι θέσεις εργασίας στα πλαίσια ενός ήπιου αγροτικού, τουριστικού μοντέλου είναι βιώσιμες και συμβάλλουν στην αειφορία.
Είναι ενδεικτικό το ότι σε έκθεση του ΟΗΕ για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στον κόσμο (2006), συμπεραίνεται ότι : Η οικονομική ανάπτυξη επιταχύνεται στις χώρες που εξάγουν προϊόντα και υπηρεσίες που συναντούν αυξανόμενη ζήτηση στις διεθνείς αγορές, αντίθετα οι χώρες που εξάγουν πρώτες ύλες και μεταλλεύματα αναπτύσσονται με χαμηλότερους ρυθμούς και αποκλίνουν από τις αναπτυγμένες οικονομίες. Πάμπολλα παραδείγματα επιβεβαιώνουν ότι οι περιοχές και οι χώρες που στηρίχτηκαν κυρίως στην εκμετάλλευση του πλούσιου υπεδάφους τους καταδικάστηκαν σε φτώχεια και χαμηλά εισοδήματα.
δ) έγκλημα κατά της κοινωνικής συνοχής και της ασφάλειας των κατοίκων και υπόθαλψη εμφυλίου
Η εταιρεία σε συνεργασία με τοπικούς παράγοντες αφενός διαδίδει απίστευτα ψεύδη για τις συνέπειες τη επένδυσης, αφετέρου τρομοκρατεί και εκβιάζει τους ήδη εργαζόμενους προσπαθώντας να τους μετατρέψει σε τραμπούκους κατά της υπόλοιπης τοπικής κοινωνίας.
Οι εργαζόμενοι της εταιρείας εν ώρα εργασίας μεταφέρθηκαν τις προάλλες στο δάσος της Αρναίας προκειμένου να επιτεθούν κατά των κατοίκων που διαδήλωναν ενάντια στην επένδυση. Η εταιρεία συμπεριφερόμενη σαν δύναμη κατοχής έχει εγκαταστήσει ανθρώπους της στο βουνό οι οποίοι λίγο πριν το Πάσχα φορώντας κουκούλες συνέλαβαν, ανάκριναν και τρομοκράτησαν πολίτες που έκαναν βόλτα !!
Από την έκβαση της μάχης κατά της επένδυσης εξαρτάται :
- Εάν η βόρεια και βορειοανατολική Χαλκιδική θα μετατραπεί σε λίγα χρόνια σε μια μολυσμένη ερημωμένη περιοχή όπως όλες οι περιοχές στον κόσμο που στήριξαν την οικονομική τους δραστηριότητα αποκλειστικά στην εκμετάλλευση του πλούσιου ορυκτού πλούτου. Παραδείγματα τέτοιων περιβαλλοντικών νεκροταφείων υπάρχουν στην Ουαλία, στη Σιβηρία, στη Ρωσία, στο Μαντούδι, στο Λαύριο, όπου παρά τ’ ότι έχουν περάσει πάνω από 3 δεκαετίες από το οριστικό κλείσιμο των ορυχείων, είναι ακόμα επικίνδυνο τα παιδιά να παίζουν με το χώμα !!.
- Εάν θα δοθεί ένα ισχυρό ράπισμα στις επιλογές μεγαλοεργολάβων, τραπεζιτών, τρόικας και δοσίλογων ελληνικών κυβερνήσεων να μετατρέψουν τη χώρας μας σε κύριο υποδοχέα ρυπογόνων και ληστρικών επενδύσεων σύμφωνα με τον καταμερισμό εργασίας που δημιουργείται στα πλαίσια της ΟΝΕ και της ΕΕ. Γιατί η περίπτωση της Χαλκιδικής είναι ένας κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα ανάλογων επενδυτικών σχεδίων όπως: οι υπερδιαστασιολογημένες εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων σε Φυλή, Κερατέα, Γραμματικό και σ’ όλη την Ελλάδα με έμφαση στη θερμική επεξεργασία, το ξεπούλημα και τσιμεντοποίηση του Ελληνικού, η δημιουργία τεραστίων διαστάσεων αιολικών πάρκων σε πολλούς ορεινούς όγκους, το πρόγραμμα κάλυψης απέραντων εκτάσεων γης με φωτοβολταϊκά στα πλαίσια του ΗΛΙΟΣ, η επέκταση των ρυπογόνων δραστηριοτήτων στο Θριάσιο και τη Δυτική Αττική κλπ.
- Εάν τα κοινωνικά κινήματα θα βγουν από αυτή τη μάχη έχοντας κάνει ένα βήμα μπροστά στο χτίσιμο κοινωνικών συμμαχιών και μετώπων ή ένα βήμα πίσω προς τους εμφύλιους που προετοιμάζουν οι κάθε λογής πολιτικο– οικονομικές συμμορίες χρυσοθήρων.
Πρόσφατα στην Αθήνα έγιναν δυο συνελεύσεις συλλογικοτήτων της Αττικής με θέμα την αλληλεγγύη στον αγώνα των κατοίκων της Χαλκιδικής και την δικτύωση όλων των εστιών αντίστασης απέναντι στις επενδύσεις που έχουν το χαρακτήρα αποικιοκρατικής λεηλασίας της φύσης και των εισοδημάτων. Δημιουργήθηκε Επιτροπή Αλληλεγγύης και προγραμματίστηκαν μια σειρά δράσεις. Το σχετικό e-mail επικοινωνίας είναι : attiki.forum@gmail.com ">attiki.forum@gmail.com .
Βαγγελιώ Σωτηροπούλου
