Την ώρα που η συγκυβέρνηση αναμένεται να συμφωνήσει με την τρόικα σε νέα επαχθή μέτρα για τους φορολογούμενους, δίνει «δωράκι» πολλών δισ. ευρώ στους μεγαλοκατασκευαστές για τους αυτοκινητόδρομους.
→Το Δημόσιο έχει συμφωνήσει να αναλάβει το χρηματοδοτικό ρίσκο όλων των αυτοκινητόδρομων!...
Της Χαράς Τζαναβάρα
Λεόντειες θα είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, οι νέες συμβάσεις για τους αυτοκινητόδρομους, που αναμένεται να δοθούν στη δημοσιότητα ώς το τέλος του μήνα, ενδεχομένως και αυτή την εβδομάδα. Τα κείμενα και των τεσσάρων έργων βρίσκονται στο Ελεγκτικό Συνέδριο και το υπουργείο Υποδομών ευελπιστεί πως θα επικυρωθούν χωρίς σημαντικές αλλαγές, ώστε να κατατεθούν στη συνέχεια στη Βουλή. Σε αντίθετη περίπτωση θα χρειαστεί να αποσταλούν και πάλι στις Βρυξέλλες.
Στην ουσία πρόκειται για πακτωλό δισ. ευρώ που θα δοθεί στους εργολάβους, με στόχο να παραδοθούν τα βασικά έργα στο τέλος 2015 ώστε να μην υπάρξει νέα εμπλοκή, αυτή τη φορά με τους όρους χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ. Εκτός του χρονικού ορίου θα είναι ένα κομμάτι κοντά στην Πάτρα, καθώς και η περιοχή της Κλόκοβας, κοντά στο Αντίρριο, όπου οι μελέτες προβλέπουν διαπλάτυνση του υπάρχοντος δρόμου, αλλά κερδίζει έδαφος η σήραγγα που θα ανεβάσει το κόστος των έργων κατά 100 εκατ. ευρώ.
Με δανεισμό
Το Δημόσιο θα αναλάβει να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό, που υπολογίζεται σε 2,2 δισ. ευρώ και θα εξασφαλιστεί με παρακράτηση πόρων από άλλα έργα που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και κυρίως με το δάνειο των 650 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η πρώτη δόση των 350 εκατ. εξασφαλίστηκε την περασμένη εβδομάδα. Πάνω από ένα δισ. θα καταβάλουν οι άγρια φορολογούμενοι οδηγοί. Με βάση τις συμβάσεις, η συμβολή του Δημοσίου στα έργα των 7 δισ. θα ήταν 1,6 δισ., από τα οποία έχουν δοθεί 960 εκατ. παρά το ότι τα έργα έχουν υλοποιηθεί γύρω στο 50%. Εχουν επίσης εισπράξει από διόδια σχεδόν δύο δισ. ευρώ. Επιπλέον οι εργολάβοι απαιτούν αποζημιώσεις 720 εκατ. για καθυστερήσεις με ευθύνη του Δημοσίου, από τα οποία εξασφάλισαν τα 350 εκατ. με τη συμφωνία του Απριλίου και θα διεκδικήσουν μέσω δικαστηρίων τα υπόλοιπα έχοντας σχεδόν βέβαιη τη δικαίωση!
Παρ’ όλα αυτά και με βάση ενημερωμένες πηγές, το Δημόσιο έχει συμφωνήσει να αναλάβει και νέες δεσμεύσεις που αφορούν το κυκλοφοριακό αλλά και το χρηματοδοτικό ρίσκο όλων των αυτοκινητόδρομων. Προβλέπεται τριετής επέκταση, ώς το 2041 (!), του χρόνου παραχώρησης των διοδίων στους εργολάβους σε δύο ενδεχόμενα:
• Μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου κάτω από το προβλεπόμενο από τα μοντέλα των αρχικών συμβάσεων του 2007. Είναι ένα ενδιαφέρον «παιχνίδι» με τους αριθμούς, αφού σήμερα το ίδιο το υπουργείο αποδέχεται ότι υπάρχει μείωση έως και 50%, ενώ η αποδεκτή απόκλιση έφτανε ώς το 27%. Οι εργολάβοι πάντως είχαν ανακοινώσει πρόσφατα μειώσεις της κυκλοφορίας κατά 17-30% σε σχέση με τα μεγέθη του 2008.
• Απόδοση κάτω του 6% στα ίδια κεφάλαια των εργολάβων. Στον χρηματοδοτικό τομέα έχουν ανατραπεί τα δεδομένα, καθώς έχουν αποχωρήσει 6-7 ξένες τράπεζες και το μερίδιό τους προβλέπεται να αναλάβουν οι ελληνικές. Για να φανεί το μέγεθος της επιβάρυνσης που αναλαμβάνει το Δημόσιο, με τις συμβάσεις του 2007 προβλέπονται αποζημιώσεις στους εργολάβους για μειωμένη κυκλοφορία για την εθνική οδό Κορίνθου-Τρίπολης-Καλαμάτας και τον νέο αυτοκινητόδρομο δυτικής Θεσσαλίας, τον γνωστότερο ως Ε-65. Μάλιστα στην τελευταία περίπτωση το ύψος της αποζημίωσης ήταν 2 δισ. ευρώ, ποσό μεγαλύτερο από το κόστος των έργων!
Η κατασκευή των αυτοκινητόδρομων έχει ουσιαστικά σταματήσει από τα τέλη του 2010, με εξαίρεση τις σήραγγες των Τεμπών και την Κορίνθου-Τρίπολης-Καλαμάτας που συνεχίστηκαν με αργούς ρυθμούς, για διαφορετικούς λόγους στο καθένα. Παρ’ όλα αυτά το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών δεν ενεργοποίησε τις ρήτρες εναντίον των εργολάβων και τον Απρίλιο αποδέχτηκε να τους δώσει και αποζημιώσεις για καθυστερήσεις με ευθύνη του Δημοσίου. Την περασμένη εβδομάδα μάλιστα, σε γραπτή ανακοίνωσή του, τους κάλυψε και για τη διακοπή των χρηματοδοτήσεων από τις τράπεζες, παρ’ όλο που αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των αναδόχων, αναφέροντας ότι είναι πάγια αρχή των δανειοδοτών να μην τηρούν τις υποχρεώσεις τους όταν κρίνουν ότι τα έργα δεν είναι βιώσιμα!
Οι δύο «άσοι»
Οι εργολάβοι στις πολύμηνες διαπραγματεύσεις προσήλθαν με δύο «άσους»:
• Την αποζημίωση των 2,2 δισ. που δικαιούνται σε περίπτωση αποχώρησης από τα έργα με ευθύνη του Δημοσίου, ενώ ακόμη και αν χαρακτηρίζονταν οι ίδιοι υπαίτιοι θα λάμβαναν 980 εκατ. ευρώ.
• Την καθυστέρηση για άλλα δύο έτη σε ενδεχόμενο κατάργησης των συμβάσεων και προκήρυξης νέων διαγωνισμών, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση επείγεται για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Από την πλευρά του το Δημόσιο τοποθέτησε χαμηλά τον πήχη. Από τις συμβάσεις του 2007 προβλέπεται ότι, μετά την ολοκλήρωση των έργων και σε διαφορετικό χρόνο για κάθε αυτοκινητόδρομο, θα εισπράττει μέρος από τα έσοδα των διοδίων. Το ποσό τότε υπολογιζόταν σε 22 δισ. ευρώ και ήταν το αισιόδοξο σενάριο. Τώρα υιοθετεί το πιο απαισιόδοξο και μειώνει τα έσοδά του στα 8 δισ. ευρώ. Εκτός και αν έχει συμπεριλάβει και άλλες παροχές προς τους εργολάβους.
