Το "θαύμα" της Βηθλεέμ - φωτογραφικό οδοιπορικό του Πιγκουϊνου

Πριν δύο χιλιάδες χρόνια περίπου σε ετούτο το μέρος, συνέβη κάτι σημαντικό. Που άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Και με έναν τρόπο, επηρέασε ολάκερο τον κόσμο. Γεννήθηκε ένα μικρό αγόρι. Που το έλεγαν Ιησού. Αναγνώστα, καλωσήρθες στη Βηθλεέμ. Έχεις ακούσει τόσες πολλές φορές για τη Βηθλεέμ που θαρρείς πως είναι ένα μέρος γνώριμο και οικείο. Ένα μικρό, φτωχικό χωριουδάκι -έτσι δεν το φαντάζεσαι; Στο οποίο έφθασαν κατάκοποι ο Ιωσήφ με τη Μαρία. Και όταν ανακάλυψαν... πως δεν υπάρχει κατάλυμα για να διανυκτερεύσουν, κατέφυγαν στην περιβόητη φάτνη. Πούχεις τοποθετήσει κάτου από το κρίστμας τρι. Με τα κατσικάκια και τους μάγους. Με τους αγγέλους και τους μάγους. Με το αστέρι κρεμασμένο στη στέγη. Σόρι που θα σου χαλάσω την εικόνα, αλλά όχι, δεν είναι έτσι η Βηθλεέμ. Αλλά καθόλου όμως. Μπορεί να απέχουμε μόλις δέκα χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ, αλλά τη διαδρομή για να φθάσεις μέχρις εδώ, κάθε άλλο παρά εύκολη την ελές. Διότι η Βηθλεέμ βρίσκεται εντός των παλαιστινιακών εδαφών. Που σημαίνει ότι πρέπει να διαβείς το συνοριακό φυλάκιο. Με τον ένοπλο Παλαιστίνιο. Που εξ ορισμού σε κοιτάζει με μισό μάτι. Γιατί είσαι εμφανώς ξένος, ξανθωπός και έρχεσαι από την πλευρά του Ισραήλ. Όχι, δεν είναι καθόλου μα καθόλου βέβαιο ότι θα σε αφήσει να περάσεις. Φοβιστικό; Ναι, είναι κομματάκι. Αλλά όπως ξεύρεις, αγαπημένε αναγνώστα, το πτηνό είναι φίαρλες! Εξού και κατάφερε να σε φέρει εδώ. Στη σύγχρονη Βηθλεέμ. Τον τόπο που γέννησε τον Ιησού και έκτοτε φέρει ένα ειδικό βάρος, καθώς αποτελεί την αφετηρία της αφήγησης. Η Βηθλεέμ είναι μία πόλη εικοσιδύο χιλιάδων κατοίκων, εκ των οποίων οι είκοσι χιλιάδες τουλάχιστον είναι μουσουλμάνοι. Φτωχοί μουσουλμάνοι. Πάμπτωχοι μουσουλμάνοι. Που διαβιούν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Αν ξεφύγεις από τον κεντρικό δρόμο που βλέπεις εδώ, θα βρεθείς σε ελεεινές γειτονιές με ασωβάντιστα σπίτια και χωμάτινους δρόμους. Χτισμένη απάνου σε άνυδρους και ξερούς λόφους. Όχι, η Βηθλεέμ δεν έχει καμία σχέση με την ειδυλλιακή εικόνα που τυχόν φανταζόσουν. Αλλά παραμένει ιμπόρταντ. Διότι εδώ βρίσκεται το δεύτερο σημαντικότερο προσκήνυμα του χριστιανικού κόσμου. Η Βασιλική της Γεννήσεως. Που πλαισιώνεται από ένα κόμπλεξ κτηρίων που ανήκουν στα διάφορα δόγματα. Διότι ακόμα και σε αυτό το σημείο του κόσμου, που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να ενώνει, ο καθείς το χαβά του και τα μυαλά του. Από δώθε οι ορθόδοξοι, από κείθε οι καθολικοί, παραδίπλα οι αρμένιοι και πάει λέγοντας. Να, μόλις μας πέρασαν οι αδελφές Εμαχόι και Καζαμπούμπου από την Αιθιοπία -διότι ναι, χριστιανοί υπάρχουν σε όλες τις άκρες του κόσμου. Που ακόμα κι αν διαφωνούν στα επιμέρους, συμφωνούν τουλάχιςτον στο εξής: ο Ιησούς γεννήθηκε εδώ. Έλα να μπούμε στον κυρίως ναό. Από αυτήν την μικρή, χαμηλή πόρτα. Ο τόπος της γέννησης του Ιησού φαίνεται ότι συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των πρώτων χριστιανών ήδη από τα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ. Εντούτοις ο ρωμαίος αυτοκράτορας Ανδριανός σε μία προσπάθεια να αναχαιτίσει την ορμή της νέας θρησκείας που του προέκυψε στις ανατολικές επαρχίες της Ιουδαίας (και βέρι βέρι απσέτ με ο,τιδήποτε είχε να κάμει με τους Εβραίους, καθότι κάθε τρεις και λίγο επαναστατούσαν κατά της Ρώμης) διέταξε να ανεγερθεί εδώ ναός αφιερωμένος στον Άδωνη. Όχι τον Υπουργό καλέ! Στο θεό Άδωνη. Το σχέδιο δεν ευοδώθηκε και σύντομα, η Βηθλεέμ έγινε προσκυνηματικό μέρος για τους πρώτους χριστιανούς.  Η ανέγερση της Βασιλικής ξεκίνησε από την Αγία Ελένη τον 3ο αιώνα και ο ναός στην πρώτη φάση του ολοκληρώθηκε από τον Κωνσταντίνο τον Μέγα. Δύο αιώνες αργότερα, ο Ιουστινιανός σιάχνει ένα κτίσμα πολύ μεγαλύτερο και λαμπρότερο. Με τα δάπεδά του, τα ψηφιδωτά του, τους θόλους και τις αψίδες του. Αλλά αμελεί να τοποθετήσει αντιπυρική προστασία και μερικά χρόνια αργότερα, ο ναός γίνεται παρανάλωμα. Σους! Μην κάμεις φασαρία και μη μιλάς δυνατά: μπήκαμε εν τω μέσω της λειτουργίας. Χριστούγεννα ντε! Στο πλέον εμβληματικό μέρος για να τα εορτάσει κανείς! Η εμπειρία είναι πράγματι μυσταγωγική και οι ελάχιστοι πιστοί βρίσκονται συγκεντρωμένοι γύρω από τον ιερέα. Πολλές γυναίκες φορούν μαντήλες, οι περισσότεροι είναι κάτοικοι της Βηθλεέμ που έχουν ξεμείνει ανά τους αιώνες, σε μία περιοχή που αλλάζει συνεχώς ιδιοκτήτη. Ακριβώς κάτω από το μέρος που στεκόμαστε, βρίσκεται το σπήλαιο της γέννησης. Εννοείται ότι θα σε κατεβάσω μέχρις εκεί -δεν ήρθαμε τόσο δρόμο για να ανάψεις απλώς κεράκι! Αυτή είναι η είσοδος. Κατεβαίνουμε μερικά σκαλιά και ύστερα μερικά ακόμη. Και φθάσαμε. Σε ένα υπόγειο χάσμα μέσα στο βράχο. Όπου υποτίθεται ότι γεννήθηκε ο Ιησούς. Και ανεξαρτήτως του πως και του γιατί, ανεξαρτήτως του αν ήταν ή δεν ήταν αυτό που περιγράφει η χριστιανική πίστη, η σημασία του για την πανανθρώπινη ιστορία υπήρξε μεγάλη. Διότι στο όνομά του, πορεύθηκαν άνθρωποι και λαοί, υψώθηκαν ναοί, οργανώθηκαν κοινότητες, ξεκίνησαν εκστρατείες, αφιερώθηκαν ελπίδες και βρήκαν καταφύγιο φόβοι και δυστυχίες. Και επειδής είμαστε τελοσπάντων και της ακρίβειας, έχουμε σημειώσει και το εξάκτ σημείο. Με ένα μεταλλικό αστέρι. Προφανώς, σχηματικά. Διότι θα ήταν τουλάχιστον αφελές να ισχυριστεί κανείς ότι ξεύρει πού ακριβώς πραγματοποιήθηκε η γέννηση. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του ναού είναι η αντοχή του στο χρόνο. Και η επιμονή στη διατήρηση της μνήμης, παρά τα μύρια όσα συνέβησαν -και εξακολουθούν να συμβαίνουν- σε ετούτη την περιοχή. Πέρσες, Σαρακηνοί, Άραβες, Βυζαντινοί, Σταυροφόροι, Οθωμανοί, Ισραηλινοί, Παλαιστίνιοι. Κατέστρεφαν και ξαναέχτιζαν το ναό, μέχρι να λάβει τη σημερινή του μορφή.  Ο ναός της Γένεσης βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ορθόδοξου Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων. Εντούτοις, ακριβώς δίπλα, θα βρεις τον καθολικό ναό της Αγίας Αικατερίνης.  Πρόκειται για ένα σύνολο κτηρίων που έχουν στο κέντρο τους μια πλακόστρωτη αυλή και είναι εμφανώς μεταγενέστερα της ορθόδοξης βασιλικής. Ο ναός βρίσκεται στο σημείο που υποτίθεται ότι ο Ιησούς εμφανίστηκε στην Αγία Αικατερίνη. Αλλά εγώ όρκο δεν παίρνω. Για τίποτε από όλα αυτά. Και πριν σπεύσεις να με κατηγορήσεις για υπέρμετρη καχυποψία και ασέβεια έναντι των θείων, έχω να σου δείξω και το παρακάτω. Ακολουθώντας μία κάπως φοβιστική πέτρινη σκάλα που οδηγεί κάτω από το ναό της Αγίας Αικατερίνης, βρίσκεσαι σε ένα υπόγειο δίκτυο από υπόσκαφες στοές -τύφλα νάχει ο Ιντιάνα Τζόουνς. Αυτές οι στοές υποτίθεται ότι υπήρξαν το καταφύγιο διαφόρων οσίων και αγίων, αλλά επί της ουσίας είναι η προσπάθεια των καθολικών να προσεγγίσουν όσο μπορούν περισσότερο το σπήλαιο της γένεσης που βρίσκεται κάτω από τον δίπλα ναό. Ναι, η αγωνία και ο ανταγωνισμός των εκκλησιών για τα πρωτεία και την υπεροχή του δικού τους δόγματος είναι παροιμιώδης. Σε σημείο που η μία υπονομεύει και παρενοχλεί την άλλη και σε πολλές περιπτώσεις, απαιτείται η παρέμβαση των παλαιστινιακών αρχών για να επιβάλουν την τάξη.  Λυπηρό, θα πεις. Αλλά φοβούμαι ενδεικτικό. Της ανθρώπινης φύσης. Που μπορεί να είναι συγκρουσιακή και συντρειπτικά καταστροφική. Ακόμη και επικαλούμενη αγαθές προθέσεις.  Σε έναν κόσμο γιομάτο μίση και πάθη και αδικίες, υπάρχει λοιπόν λόγος να εορτάζει κανείς; Ιδίως αν αδυνατεί να εκφραστεί από τις δογματικές παραδόσεις και τις περιχαρακώσεις της κάθε πίστης; Νομίζω πως υπάρχει. Ξεύρεις, αγαπημένε αναγνώστα, ο άνθρωπος παραμένει το πιο τραγικό πλάσμα της οικουμένης. Διότι έχει συνείδηση του τέλους του. Αλλά ίσως και το πιο ευνοούμενο από όλα. Διότι έχει συνείδηση και της ύπαρξής του. Η γένεση λοιπόν. Και η ζωή. Αυτός είναι ο λόγος να εορτάζει κανείς. Ανεξαρτήτως της θρησκευτικής ή φιλοσοφικής ερμηνείας που αποδίδει στα πράγματα. Τη ζωή, οφείλει να εορτάζει. Και να τη σέβεται. Γιατί είναι πολύτιμη και θαυμάσια και ιερή.  Χρόνια πολλά και καλά, σου εύχομαι. Από τα βάθη της καρδιάς μου! ΠΗΓΗ

Categories: ΠΙΓΚΟΥΙΝΟΣ