«Δούρειος Ιππος» για την
καλλιέργεια φυτών που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς
είναι ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός
Νέα νομοθεσία που θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια φυτών που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ) στην επικράτειά τους, ακόμα και αν αυτό επιτρέπεται σε επίπεδο Ε.Ε., υπερψήφισε η Ολομέλεια του...
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ωστόσο ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός χαρακτηρίζεται αμφιλεγόμενος, καθώς μπορεί να ανοίξει την «πίσω πόρτα» για την εισβολή των μεταλλαγμένων καλλιεργειών στην Ευρώπη, λόγος για τον οποίο οι Πράσινοι ευρωβουλευτές καταψήφισαν την πρόταση.
Σε ισχύ την άνοιξη
Η εν λόγω νομοθεσία, επί της οποίας συμφώνησαν ήδη ανεπισήμως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο, είχε αρχικά κατατεθεί το 2010, χωρίς να υπάρξει καμία πρόοδος για τέσσερα χρόνια λόγω της διαφωνίας μεταξύ των υπερασπιστών και των πολέμιων των ΓΤΟ στα κράτη-μέλη.
Ο νέος κανονισμός, που θα τεθεί σε ισχύ την άνοιξη του 2015, θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να απαγορεύουν τους ΓΤΟ στην επικράτειά τους με βάση την περιβαλλοντική πολιτική που εφαρμόζουν, πέρα από τους κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον που θα περιλαμβάνονται στις αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA).
Τα κράτη-μέλη θα μπορούν επίσης να απαγορεύουν τις καλλιέργειες ΓΤΟ για λόγους όπως οι κανονισμοί πολεοδομίας και χωροταξίας της χώρας, οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, η αποφυγή ακούσιας παρουσίας ΓΤΟ σε άλλα προϊόντα και οι στόχοι της εθνικής αγροτικής πολιτικής.
Προτού ένα κράτος-μέλος μπορέσει να θεσπίσει τα μέτρα αυτά, ο κανονισμός προβλέπει μια διαδικασία που επιτρέπει στην εκάστοτε εταιρεία καλλιέργειας ΓΤΟ να συναινεί στους εν λόγω περιορισμούς στην άδεια λειτουργίας της. Ωστόσο, εάν η εταιρεία διαφωνήσει, το κράτος-μέλος θα μπορεί να επιβάλει μονομερώς την απαγόρευση.
Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη-μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι οι καλλιέργειες ΓΤΟ δεν θα «μολύνουν» άλλα προϊόντα και να αποφεύγουν οποιαδήποτε «διασυνοριακή μόλυνση» («μόλυνση» εδαφών/καλλιεργειών γειτονικών χωρών).
Εν τούτοις, ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός για τα μεταλλαγμένα δέχεται έντονες επικρίσεις. Κι αυτό γιατί δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες να αμφισβητήσουν τις εθνικές απαγορεύσεις σχετικά με τις καλλιέργειες των μεταλλαγμένων και να προσφύγουν τόσο στα δικαστήρια των χωρών όσο και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προκειμένου να τις καταρρίψουν.
«Οι υπουργοί Περιβάλλοντος λένε ότι θέλουν να δώσουν στα κράτη το δικαίωμα να απαγορεύσουν την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους, αλλά το κείμενο που έχει συμφωνηθεί δεν δίνει στις κυβερνήσεις στέρεα νομικά δικαιώματα. Αφήνει τις χώρες που θέλουν να πουν «όχι» σε καλλιέργειες ΓΤΟ εκτεθειμένες σε νομικές διεκδικήσεις από τη βιομηχανία της βιοτεχνολογίας» σχολίασε ο Μάρκο Κοντιέρο, διευθυντής γεωργικής πολιτικής της Greenpeace Ευρώπης.
Το «παράθυρο»
Οι επικριτές του υποστηρίζουν επίσης ότι στην πράξη θα επιτρέψει την είσοδο των μεταλλαγμένων τροφίμων από την πίσω πόρτα και ότι αποτελεί συνταγή για ένα χάος που οι εταιρείες των μεταλλαγμένων θα εκμεταλλεύονται ανελέητα. «Είναι ένα κακό μέτρο, διότι η Ε.Ε. θα γίνει ένα συνονθύλευμα νομικών καθεστώτων για τους ΓΤΟ, όταν αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια κοινή προσέγγιση» σχολίασε η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Ρεβέκα Χαρμς.
Εξάλλου, η απαγόρευση των ΓΤΟ απειλείται από τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου που σχεδιάζει η Ε.Ε. με τον Καναδά (CETA) και τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΤΤΙΡ). «Σε σύντομο χρονικό διάστημα πολυεθνικές όπως η Monsanto θα αμφισβητήσουν τις εθνικές απαγορεύσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου ή μέσω του ΤΤΙΡ, αν οριστικοποιηθεί, σε διαιτητικά δικαστήρια», δήλωσε ο ακτιβιστής ευρωβουλευτής Ζοζέ Μποβέ.
«Ο νόμος που υιοθετήθηκε ισχυρίζεται ότι ενισχύει τα κράτη-μέλη, αλλά στην ουσία ενισχύει τις εταιρείες των μεταλλαγμένων. Αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι το κάθε υπουργείο σε κάθε χώρα να λάβει αυστηρά μέτρα απαγόρευσης που θα κλείσουν την πόρτα για τα μεταλλαγμένα στις ευρωπαϊκές χώρες. Αρα περνάει το μπαλάκι στα εθνικά υπουργεία Περιβάλλοντος. Στην ουσία ισχυροποιεί τον ρόλο των εταιρειών των μεταλλαγμένων, αφού τους δίνει έναν ρόλο που δεν είχαν πριν, καθώς προβλέπει ότι μια εταιρεία χρειάζεται να ζητήσει από το κράτος-μέλος να την αποκλείσει από τις περιοχές ενδιαφέροντός της, κάτι εντελώς παράλογο. Θα έπρεπε οι εταιρείες να παρακαλούν και όχι τα κράτη-μέλη να ζητούν να αποκλειστούν από το πεδίο ενδιαφέροντος των εταιρειών», σχολίασε στην «Εφ.Συν.» η Ελενα Δανάλη
εφημερίδα συντακτών
