Για να καταλάβει κανείς τι συμβαίνει αυτόν τον καιρό στην Καταλονία και ποιος είναι ο ρόλος της Μπαρτσελόνα στα πολιτικά δρώμενα της περιοχής της, απαιτείται πρώτα μια...
μικρή ιστορική αναδρομή. Το 1150, ο γάμος της βασίλισσας της Αραγονίας Πετρονίλια με τον κόμη της Βαρκελώνης Ραμόν Μπερενγέρ Δ’ δημιούργησε μια δυναστεία και ο γιος τους κληρονόμησε τις περιοχές της Αραγονίας και της Καστίλης.
Το στάτους αυτό διατηρήθηκε κάτι λιγότερο από έξι αιώνες. Ο αποκαλούμενος Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής, που ουσιαστικά σήμανε τη δημιουργία της μοντέρνας Ισπανίας, τελείωσε με την παράδοση της Βαλένθια το 1707, της Καταλονίας το 1714 και των νησιών το 1715 στην κεντρική εξουσία.
Οι βασιλιάδες της χώρας προσπάθησαν να επιβάλουν στην Καταλονία την επίσημη ισπανική γλώσσα (καστεγιάνικα), όμως απέτυχαν και παράτησαν τις προσπάθειες το 1931, όταν επανέφεραν ως θεσμό την Generalitat (την εθνική κυβέρνηση της Καταλονίας).
Οταν όμως ανήλθε στην εξουσία ο δικτάτορας Φρανθίσκο Φράνκο, πρώτο μέλημά του ήταν να πατάξει κάθε διάθεση καταλανικού σεπαρατισμού. Με τη νίκη του στη Μάχη του Εβρου το 1938, πήρε τον έλεγχο της περιοχής, αφήνοντας πίσω χιλιάδες νεκρούς και αναγκάζοντας πολλούς ανθρώπους σε εξορία.
Οι Καταλανοί δεν ήταν ελεύθεροι πλέον ούτε καν να μιλούν τη γλώσσα τους. Το μοναδικό μέρος όπου μπορούσαν να μιλήσουν καταλανικά ήταν το «Λες Κορτς», το γήπεδο της Μπαρτσελόνα. Ετσι, σταδιακά, ο σύλλογος έγινε σύμβολο της αντίστασης στον Φράνκο και μέσο έκφρασης της καταλανικής ταυτότητας.
Η αλήθεια είναι ότι ο Φράνκο υποστήριζε την Ατλέτικο Μαδρίτης, ομάδα της αεροπορίας τότε (εξ ου και η πλήρης ονομασία Ατλέτικο Αβιαθιόν). Ομως μεταπολεμικά η χώρα του βρισκόταν σε διεθνή απομόνωση, λόγω των δεσμών του ίδιου με τον Χίλτερ και τον Μουσολίνι που είχαν αιματοκυλήσει τον κόσμο.
Ο Ισπανός δικτάτορας χρειαζόταν ένα «άρμα» για να καταστήσει πιο ελκυστική την εικόνα της Ισπανίας στον κόσμο. Και στράφηκε στον τρόπο που και οι προαναφερθέντες δικτάτορες είχαν επιλέξει παλαιότερα: τον αθλητισμό ως προπαγάνδα.
Η Ατλέτικο δεν ήταν τόσο λαμπερή όσο η Ρεάλ Μαδρίτης για διεθνή διπλωματία, οπότε χρησιμοποίησε τους «μερένγκες» για να βελτιώσει το προφίλ της χώρας του.
Αρχικά η κίνησή του δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1939 έως το 1954 η Ρεάλ δεν κέρδισε ούτε έναν τίτλο, ενώ η Μπαρτσελόνα είχε πέντε! Η τάση αυτή άλλαξε με την έλευση του Αλφρέδο ντι Στέφανο στη Μαδρίτη. Τον παίκτη ήθελαν και οι «μπλαουγράνα», όμως τελικά μέτρησε η επιθυμία του ίδιου του Φράνκο...
Οι αναμετρήσεις των δύο συλλόγων στη Βαρκελώνη έπαιρναν τη μορφή λαϊκών διαδηλώσεων. Και η κόντρα τους σε όλα τα επίπεδα ουσιαστικά είναι μία από τις πιο ελκυστικές αφηγήσεις του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, καθώς ξεφεύγει από το ίδιο το ποδόσφαιρο.
Η Καταλονία ανέκτησε τη διοικητική αυτονομία της το 1977, όταν πια ο Φράνκο είχε πεθάνει και η δημοκρατία είχε αποκατασταθεί στη χώρα.
Μάλιστα, σε ένδειξη σεβασμού στην ιδιαιτερότητα της περιοχής αλλά και διπλωματίας, ο τέως βασιλιάς Χουάν Κάρλος είχε επιλέξει να μιλήσει και καταλανικά στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1992 στη Βαρκελώνη.
Οι φωνές για πλήρη ανεξαρτητοποίηση της περιοχής από την Ισπανία και δημιουργία ξεχωριστού κράτους έκτοτε αυξήθηκαν κατακόρυφα. Και, όπως ο Φράνκο είχε επιλέξει τη Ρεάλ Μαδρίτης για να κάνει πολιτική, έτσι και οι Καταλανοί πολιτικοί βρήκαν στην Μπαρτσελόνα και τις επιτυχίες της, εγχώριες και διεθνείς, το όχημα για να περάσουν τα δικά τους μηνύματα. Εξ ου και το σύνθημα «Més que un club» («περισσότερο από ένας σύλλογος»).
Αλλά και οι ίδιοι οι παράγοντες της Μπαρτσελόνα χρησιμοποιούν τον σύλλογο σαν το τέλειο σκαλοπάτι για να περάσουν κατόπιν στον χώρο της πολιτικής. Οπως οι πρώην πρόεδροι Τζουάν Λαπόρτα και Τζόρντι Πουζόλ...
Το 2006 ψηφίστηκε από την ισπανική και την καταλανική Βουλή ένα νομοσχέδιο, που παραχωρεί στην αυτόνομη κυβέρνηση της Καταλονίας «μεγαλύτερες εξουσίες και οικονομικό έλεγχο».
Τον Ιούλιο του 2010, όμως, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Μαδρίτης έκρινε ότι «δεν υπάρχει νομική βάση για την αναγνώριση της Καταλονίας ως ξεχωριστού έθνους». Στο μη δεσμευτικό δημοψήφισμα του 2014 προσήλθαν στις κάλπες μόλις 2,2 εκατ. Καταλανοί, από τα 5,4 εκατ. των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.
Το αποτέλεσμα ήταν 80% υπέρ της ανεξαρτησίας, όμως η περιορισμένη προσέλευση πάγωσε τους Καταλανούς πολιτικούς. Το 2015, στις τοπικές εκλογές νίκησαν οι σεπαρατιστές του Κάρλες Πουζντεμόν, που έκτοτε δουλεύουν για να οργανώσουν το επόμενο δημοψήφισμα.
Μάλιστα δήλωσαν ότι, σε αντίθεση με εκείνο του 2014, το αποτέλεσμα τώρα θα είναι δεσμευτικό. Αν επικρατήσει το «ναι» την 1η Οκτωβρίου, τότε μέσα σε 48 ώρες η τοπική κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να ανακηρύξει την πλήρη ανεξαρτησία της Καταλονίας.
Η ισπανική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι έχει ακολουθήσει σκληρή γραμμή. «Απειλούν την εδαφική ακεραιότητα και την όλη υπόσταση της Ισπανίας και καμία δημοκρατική χώρα στον κόσμο δεν θα δεχόταν αυτό που σχεδιάζουν αυτοί οι άνθρωποι», δήλωσε.
Μέσα στην εβδομάδα που πέρασε, ένστολοι έκαναν έφοδο σε κυβερνητικά κτίρια της Βαρκελώνης, συνέλαβαν 14 πολιτικούς, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός Καταλονίας.
Η επίσημη Μπαρτσελόνα δεν άργησε να πάρει θέση, με την ανακοίνωσή της να τονίζει μεταξύ άλλων: «Παραμένοντας πιστή στο ιστορικό της καθήκον να αμύνεται υπέρ του καταλανικού έθνους, της ελευθερίας του λόγου και της αυτοδιαχείρισης, καταδικάζει κάθε πράξη που εμποδίζει την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων».
Είναι δεδομένο ότι, χωρίς τη λάμψη και τις επιτυχίες της Μπαρτσελόνα, το καταλανικό αίτημα για ανεξαρτησία δεν θα αποκτούσε τόση δύναμη στα media, ούτε θα γοήτευε τους αντικειμενικούς παρατηρητές εκτός ισπανικών συνόρων. Το αντίστοιχο αίτημα των Βάσκων δεν είχε ποτέ τόσο δυνατό πρέσβη.
Η Καταλονία εξαρτάται από την Μπαρτσελόνα και η Μπαρτσελόνα σμιλεύει το προφίλ της ασυμβίβαστης δύναμης, βασισμένη στην Καταλονία. Ο δεσμός τους είναι άρρηκτος. Τι θα γίνει όμως αν, τελικά, αποκτήσουν και οι δύο αυτό που θέλουν;
Τι θα συμβεί αν η Καταλονία γίνει τελικά ανεξάρτητη; Θα μπορέσει η Μπαρτσελόνα να διατηρήσει αυτό το προφίλ μακριά από τον ανταγωνισμό της ισπανικής λίγκας, από την οποία θα πρέπει να αποχωρήσει βάσει καταστατικού; Μακριά από clasico με τη Ρεάλ Μαδρίτης; Ρητορικά ερωτήματα...
efsyn
