κακοποιητικής σχέσης και με 8 ανήλικα παιδιά. Καταδικάστηκε σε 12 έτη κάθειρξης χωρίς να της αναγνωριστεί το ελαφρυντικό της αυτοάμυνας.
Οπως η Νιόβη που κρίθηκε «ανθρωποκτόνος από πρόθεση αλλά με ελαφρυντικά» και τελικά πρωτόδικα της επιβλήθηκε η ποινή της κάθειρξης.
Η ίδια δήλωσε στη συνέχεια ότι στις φυλακές Κορυδαλλού περνάει καλύτερα από ό,τι τότε με τον σύζυγό της που την κακοποιούσε.
«Ανθρωποκτόνος από συγκυρία. Από τις συγκυρίες της ίδιας της της ζωής» όπως τονίζεται στην εξαιρετική περιγραφή της υπόθεσής της από την αδημοσίευτη έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών «Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού (επιστημονικός υπεύθυνος Ν. Κουράκης - ερευνήτρια Ειρήνη Δανιηλίδη):
Η Νιόβη γεννήθηκε σε μια πάμφτωχη πολύτεκνη οικογένεια κάποιου χωριού, αναγκάστηκε να δουλεύει απ' τα 12, παντρεύτηκε, παιδί ακόμη, με μοναδική αιτία «να φύγει ένα στόμα απ' την οικογένεια».
Η μια φτώχεια διαδέχτηκε την άλλη. Τα 23 χρόνια γάμου της δείχνουν την καρτερία της και, γιατί όχι, την «εγκληματική» ανεκτικότητά της. Γιατί, αν κάτι μπορεί να καταλογίσει κανείς σε αυτή τη γυναίκα -και είναι άραγε έγκλημα αυτό;- είναι η ανεκτικότητά της.
Ανέχτηκε τον μέθυσο και τεμπέλη σύζυγό της. Κι άλλες βέβαια το ανέχτηκαν. Δεν ήταν όμως αυτό που όπλισε το χέρι της.
Εφτασε να ανεχτεί και τη σεξουαλική κακοποίηση των δύο θυγατέρων της από τον ίδιο τους τον πατέρα. Αντέδρασε, τις προστάτεψε, όπως όμως θεώρησε αυτή συνετό.
Εκλεισε σε ίδρυμα τις τέσσερις κόρες της και κράτησε μαζί της μόνο το «μωρό της» και τον μεγάλο της γιο. Αυτοί δεν διέτρεχαν κίνδυνο.
Μη βιαστείτε να καταδικάσετε την πράξη της αυτή. Σκεφτείτε τις αρχές με τις οποίες ανατράφηκε στη μικρή κοινωνία του χωριού αυτή η γυναίκα, αλλά και τις λιγοστές δυνατότητες απομάκρυνσης που της δίνονταν στην περιορισμένη τοπικά έκταση της ιδιαίτερης πατρίδας της.
Η ίδια πίστεψε –τέλος πάντων– ότι ήταν το πλέον σωστό και αυτό έπραξε: προστάτεψε τα ανήλικα κορίτσια της και προσπάθησε να συντηρήσει τον γάμο της με την ελπίδα ότι «θα έρθουν καλύτερες μέρες».
Δεν ήταν μόνο αυτό. Εκανε προσπάθειες φυγής. Κάθε προσπάθειά της όμως να απομακρυνθεί από αυτό τον τύραννο –σ' ένα μικρό χωριό η δυνατότητα πραγματικής απομάκρυνσης αντηχεί ως φρούδα ελπίδα– ακολουθούνταν από ξυλοδαρμούς, βρισιές, αλλά κυρίως απειλές για τη ζωή της και τη ζωή του γιου της.
Και βέβαια πίστευε σ' αυτές τις απειλές. Και βέβαια φοβόταν γι' αυτές. Είχε ήδη αποδείξει ο σύζυγός της τον αδίστακτο χαρακτήρα του.
Συνεχώς θύμιζε και σ' αυτήν και στον γιο τους τον «μπαλτά» και το «κυνηγετικό όπλο» που πάντα είχε μέσα στο αυτοκίνητό του και, με την απειλή ότι θα τους «καθαρίσει» μ' αυτά, τους εξανάγκαζε να του μετρούν, μία-μία δραχμή, τις εισπράξεις τους απ' τις χειρωνακτικές (αγροτικές ή μη) εργασίες στις οποίες απασχολούνταν τόσο αυτή όσο και ο γιος της.
Οι εισπράξεις αυτές, βέβαια, γίνονταν ούζο. Φαΐ στο σπίτι δεν έμπαινε. Κάποτε, βέβαια, φτάνει ο κόμπος στο χτένι. Κάποτε στερεύει η υπομονή και σταματά η ανοχή.
Και όσο πιο πολύ κρατάει η ανοχή τόσο πιο οδυνηρό είναι το ξέσπασμα: θάνατος.
Ετσι, εν ριπή οφθαλμού, πριν προλάβει να σκεφτεί το μυαλό, τα νεύρα αντανακλαστικά οπλίζουν το τουφέκι. Ενας δυνατός ήχος και ύστερα τίποτα, το κενό, το αδιέξοδο, ο Κορυδαλλός.
Δεν προσπαθώ να δικαιολογήσω τα πραχθέντα, δίνω απλώς περιγραφή σ' όσα οι ίδιοι οι δικαστές του ΜΟΔ δέχτηκαν: «Ενοχη ανθρωποκτονίας από πρόθεση με ελαφρυντικά» και τελικά πρωτόδικα επιβληθείσα ποινή: «κάθειρξη».
Η κατ' έφεση εκδίκαση της υπόθεσης δεν άλλαξε τα πράγματα – η οικονομική επιφάνεια του κατηγορουμένου για κακούργημα αποτελεί προϋπόθεση «ουσιαστικής» υπεράσπισής του...
Η συντηρητική αυτή νοικοκυρούλα, με τα γελαστά γαλανά μάτια της, μου θύμιζε κάτι απ' τη νησιώτικη γαλήνη και αισιοδοξία.
Μου μίλησε για την αλληλογραφία με τις κόρες της και μου δήλωσε ότι δεν τη στενοχωρεί η κατάσταση στις φυλακές. Εδώ στον Κορυδαλλό ζει καλύτερα απ' ό,τι τότε.
Ούτε καν το στίγμα του δολοφόνου την ενοχλεί. Οι συχωριανοί της τη στηρίζουν και την αγαπάνε.
Αυτό που την πονά, λόγω του εγκλεισμού της, είναι μόνο η στέρηση των παιδιών της, των κοριτσιών της, που μεγαλώνουν μόνα τους χωρίς αυτήν –ποιος ξέρει πώς– σε κάποιο ίδρυμα και που κι αυτά προσπαθούν με τα γράμματά τους να της δώσουν κουράγιο και ελπίδα.
Αρνηση της αυτοπροστασίας
«Εχουμε πάμπολλες περιπτώσεις που οι φορείς της Δικαιοσύνης αρνούνται με τον τρόπο τους το δικαίωμα των γυναικών στην αυτοπροστασία τους» τονίζει σε ανακοίνωσή της η Γενική Γραμματεία Ισότητας, επισημαίνοντας πως «δεν είναι άδικη η πράξη που τελείται σε περίπτωση άμυνας, στην οποία προβαίνει το άτομο για να υπερασπισθεί τον εαυτό του ή άλλον από άδικη και παρούσα επίθεση που στρέφεται εναντίον τους».Το Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών «Διοτίμα» διενήργησε το περασμένο έτος έρευνα σε ό,τι αφορά τη σωστή εφαρμογή του νόμου 3500-2006 για την ενδοοικογενειακή βία (συγγραφείς, Θοδωρής Ζέης, Αγγελική Σεραφείμ, Τζίνα Καρπαθάκη).
«Οι δικαστές είναι ο κόμβος του συστήματος που διαμορφώνει τελικά με τις αποφάσεις του την πορεία της ζωής του θύματος ενδοοικογενειακής βίας», σημειώνουν οι συγγραφείς της έρευνας, εγκαλώντας μεταξύ άλλων τους δικαστικούς λειτουργούς για έλλειψη γνώσης και ευαισθητοποίησης στις υποθέσεις αυτές.
«Παρατηρήσαμε επανειλημμένα την αμφισβήτηση της αξιοπιστίας του θύματος από τον/τη δικαστή, με το επιχείρημα ότι απουσίαζαν παλαιότερες καταγγελίες στην αστυνομία ή ποινικές διαδικασίες, ενώ το θύμα επικαλούνταν χρόνια και συστηματική κακοποίηση. Ωστόσο η ψυχολογία του θύματος ενδοοικογενειακής βίας καθιστά εύλογη την αποχή από νομικές ενέργειες κατά του κακοποιητή συζύγου ή συντρόφου, αφού ακριβώς η χρόνια και συστηματική βία συνάδει με την ανοχή του θύματος, μέχρι αυτό να αποφασίσει να προσφύγει στις Αρχές» υπογραμμίζουν χαρακτηριστικά.
H υπόθεση της Τ., της 40χρονης Ρωσίδας οικονομικής μετανάστριας, εκδικάστηκε πριν από λίγες ημέρες από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο, όπου καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια και έξι μήνες για θανατηφόρα σωματική βλάβη. Η Τ. τραυμάτισε τον κακοποιητή σύντροφό της με δυο μαχαιριές τον Αύγουστο του 2016.
Ο άντρας κατέληξε ύστερα από δύο εβδομάδες στο νοσοκομείο από επιπλοκές λόγω ασθενούς ανοσοποιητικού συστήματος, απότοκο του προχωρημένου αλκοολισμού του.
Η 40χρονη γυναίκα, που ζει στην Ελλάδα κοντά στα δέκα χρόνια, δούλευε ως καθαρίστρια σε σπίτια των βορείων προαστίων. Από τα περιορισμένα εισοδήματά της έστελνε χρήματα και στον 17χρονο γιο της που μεγάλωνε με τη γιαγιά του.
Τον Ιανουάριο του 2016 νοσηλεύτηκε για μερικές εβδομάδες στο Δαφνί. Οπως εξήγησε η ίδια, με την περιορισμένη γνώση των ελληνικών της, άρχισε να αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα όταν έχασε τη μητέρα της η οποία είχε, όπως ήδη σημειώσαμε, αναλάβει τη φροντίδα του ανήλικου γιου της. Στο Δαφνί γνωρίστηκε και συνδέθηκε με τον 42χρονο Γιώργο που επίσης νοσηλευόταν με προβλήματα αλκοολισμού.
Ο Γιώργος έλαβε εξιτήριο από το Δαφνί υπό τον όρο της ένταξής του σε πρόγραμμα απεξάρτησης από τον αλκοολισμό του. Γεγονός που ουδέποτε έπραξε. Ο ίδιος εργαζόταν περιστασιακά, ήταν άστεγος και κοιμόταν σε αποθήκες.
Εγκαταστάθηκε στο σπίτι της 40χρονης και στην αρχή, σύμφωνα με την μαρτυρία της ίδιας, ήταν καλός. Ομως μετά τον πρώτο καιρό οι καυγάδες ήταν συχνοί με μόνιμη κατάληξη την κακοποίηση της γυναίκας.
Οι απόπειρές της να τον διώξει από το σπίτι της έπεφταν στο κενό. Χαρακτηριστική ήταν η μαρτυρία Ιρακινού μάρτυρα υπεράσπισης στο δικαστήριο, ο οποίος κατέθεσε ότι μια μέρα του Απρίλη του 2016 τον πήρε τηλέφωνο η Τ. για να τον ενημερώσει πως ζει με κάποιον Γιώργο, ο οποίος δεν φεύγει από το σπίτι ενώ η ίδια τον διώχνει.
Ο Ιρακινός μάρτυρας υπεράσπισης δήλωσε πως πήγε στο σπίτι της για να τον διώξει και μάλιστα κάλεσε την αστυνομία, που ήρθε και τον οδήγησε εκτός σπιτιού χωρίς να τον προσαγάγει, ενώ, όπως σημείωσε, τα σημάδια της κακοποίησης ήταν εμφανή στο πρόσωπο της γυναίκας. Εκείνο το μοιραίο βράδυ του Αυγούστου ένας ακόμη καυγάς και ένας ακόμη ξυλοδαρμός επαναλήφθηκαν με μονότονη ακρίβεια.
Λίγο μετά, στην κουζίνα εκτυλίχτηκε η τελική πράξη του δράματος. Εκεί ο Γιώργος την άρπαξε από τα μαλλιά επιχειρώντας ακόμη έναν εικονικό πνιγμό.
Η Τ. έστρεψε το μαχαίρι με το οποίο καθάριζε πατάτες καταφέροντάς του δύο χτυπήματα στο σώμα. Οταν έπεσε κάτω αιμορραγώντας, η Τ. βγήκε έξω σε κατάσταση πανικού ζητώντας βοήθεια.
Στο κατηγορητήριο ανεγράφη ανθρωποκτονία σε ήρεμη ψυχική κατάσταση...
Ενας βίος ανάρμοστος!
Το δικαστήριο δεν δέχτηκε ότι η κατηγορουμένη βρισκόταν σε άμυνα. Και αυτό γιατί η Τ. στην αρχική απολογία της δήλωσε ότι ήταν νευριασμένη και όχι φοβισμένη.Ουδόλως απασχόλησε την έδρα το γεγονός ότι η οικονομική μετανάστρια αγνοεί την εννοιολογική διαφορά των δύο λέξεων. Ο εισαγγελέας υιοθέτησε επίσης εντελώς αυθαίρετα την άποψη ότι ο καυγάς ξεκίνησε στην κρεβατοκάμαρα και όχι στην κουζίνα. Επομένως, η κίνηση με το μαχαίρι δεν ήταν αντανακλαστική κατά την εκτίμηση του εισαγγελέως.
Από την έδρα επίσης διατυπώθηκε η άποψη ότι «πέντε μήνες κακοποίησης δεν συνιστούν χρόνια κακοποίηση», ενώ αποφάνθηκε ότι δεν μπορεί να είναι βίαιος κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη.
Ειπώθηκε επίσης από τον εισαγγελέα ότι δεν μπορεί να της αναγνωριστεί το ελαφρυντικό του πρότερου εντίμου βίου καθώς σύμφωνα με τον ίδιο «ουδόλως προέκυψε και πρέπει να απορριφθεί.
Το γεγονός ότι ζει μακριά από το παιδί της εκατοντάδες χιλιόμετρα καταδεικνύει ότι ο βίος της δεν ήταν αυτός που έπρεπε». Και αυτό για μια γυναίκα οικονομική μετανάστρια που καθαρίζει σπίτια για να στείλει χρήματα στο παιδί της!
Και αυτό σε μια χώρα όπου η μαζική οικονομική μετανάστευση αποτέλεσε το πρόσφατο παρελθόν της και δυστυχώς και το δυστοπικό παρόν της.
Επίσης ρωτήθηκε γιατί δεν έφυγε από το σπίτι αφού την κακοποιούσε. Εν ολίγοις ρωτήθηκε γιατί δεν έφυγε από το σπίτι της...
Ωστόσο στην Τ. αναγνωρίστηκαν δύο ελαφρυντικά: αυτό της ειλικρινούς μεταμέλειας, καθώς έσπευσε να καλέσει ασθενοφόρο, και το ελαφρυντικό της ανάρμοστης συμπεριφοράς του θύματος...
Δίκες διαχείρισης έμφυλων στερεοτύπων
«Tα δικαστήρια υιοθετούν μια εξαιρετικά συντηρητική στάση. Είναι χαρακτηριστική η έλλειψη ενημέρωσης και γνώσης σε ό,τι αφορά την ψυχολογία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Τα θύματα από την πλευρά τους δύσκολα θα υποστηρίξουν τις υποθέσεις τους καθώς δέχονται πολλές πιέσεις από το περιβάλλον τους, την ύπαρξη των παιδιών και συνηθέστατα εξαιτίας της οικονομικής τους εξάρτησης. Η κύρωση από την ελληνική Βουλή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ή Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης, που προβλέπει ουσιαστικά μέτρα προστασίας των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, είναι πάρα πολύ σημαντική. Επίσης οι υποθέσεις αυτές θα έπρεπε να εκδικάζονται από Οικογενειακά Δικαστήρια» υπογραμμίζει στην «Εφ.Συν.» η διδάκτορας Νομικής, Φωτεινή Μηλιώνη.«Στον βαθμό που δεν υπάρχουν “Οικογενειακά Δικαστήρια” στελεχωμένα και με υποστηρικτικές γνωμοδοτικές υπηρεσίες, είναι αδύνατον ένας/μια δικαστής του συνήθη μορφωτικού-νομικού εξοπλισμού να αντεπεξέλθει επαρκώς στις ειδικές ανάγκες μιας υπόθεσης οικογενειακού δικαίου. Στην ουσία πρόκειται για δίκες “διαχείρισης έμφυλων και όχι μόνο στερεοτύπων”» υπογραμμίζεται στην έρευνα του Κέντρου «Διοτίμα».
Σε όλες τις υποθέσεις γυναικείας αυτοάμυνας, τα δικαστήρια λειτουργούν με τα ίδια στερεοτυπικά κλισέ;
Ευτυχώς όχι πάντα, όπως αποδείχτηκε και στην πρόσφατη εκδίκαση από το Τριμελές Πλημμελειοδικείου Σύρου της υπόθεσης της Ν., μετανάστριας δεύτερης γενιάς από την Αφρική, η οποία παραπέμφθηκε σε δίκη με την κατηγορία της επικίνδυνης σωματικής βλάβης καθώς τραυμάτισε με μαχαίρι τον σύντροφό της.
Το δικαστήριο αθώωσε τη Ν., αναγνωρίζοντάς της το δικαίωμα στην αυτοάμυνα και έκανε δεκτό ότι η κατηγορούμενη προέβη σε αυτή την πράξη προκειμένου να προασπίσει το έννομο αγαθό της ζωής της.
Οπως είχε σημειώσει χαρακτηριστικά η εισαγγελέας της έδρας, «μου φαίνεται αδιανόητο μια γυναίκα να τραυματίζει τον σύντροφό της χωρίς λόγο. Είτε είναι ψυχικά διαταραγμένη είτε κάτι σοβαρό έχει μεσολαβήσει προκειμένου να προβεί σε αυτή την πράξη».
Και η Ν. στο δικαστήριο είπε: «Το έκανα γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα ήμουν νεκρή. Η βία μέρα με τη μέρα αυξανόταν μέσα στο σπίτι...».
efsyn
