Τάσος Παππάς
γυναίκα του Ναταλία;
Αυτά και άλλα... ωραία θα τα πληροφορηθείτε παρακολουθώντας τη σειρά «Τρότσκι» (οκτώ 50λεπτα επεισόδια). Την έχει αγοράσει η ΕΡΤ, αλλά προβάλλεται τούτες τις μέρες στο Netflix. Είναι ρωσική παραγωγή του 2017, δηλαδή μπορώ να υποθέσω ότι είναι ένα αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από την επανάσταση στη Ρωσία. Κάποια πράγματα βγάζουν τον θεατή από τα ρούχα του. Δεν ξέρει αν πρέπει να γελάσει ή να εξοργιστεί μ’ αυτά που βλέπει. Σύμφωνα με τους συντελεστές:
● Ο Τρότσκι είναι ο μεγάλος δαίμονας. Κάτι σαν Αγγελος της Κολάσεως. Κυνικός, αδίστακτος, αμοραλιστής, αλαζών, νάρκισσος και γενικώς ένας τύπος που δεν διστάζει μπροστά σε τίποτε προκειμένου να πετύχει τον στόχο του: να ξεσπάσει η επανάσταση και να γίνει ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της. Μόνο δύο φορές στον πολυτάραχο βίο του δείχνει ανθρώπινος. Τη μία με τον γιο του, την άλλη όταν σώζει από την εκτέλεση έναν αντιφρονούντα (μεσολαβεί για να φύγει στο εξωτερικό).
● Ο Τρότσκι είναι ο ιθύνων νους της επανάστασης του 1917, με τον Λένιν να παίζει την κρίσιμη στιγμή επικουρικό ρόλο. Ολα τα λεφτά είναι η εξής σκηνή: Εχει ξεκινήσει η εξέγερση των μπολσεβίκων με την καθοδήγηση του Τρότσκι και ο Λένιν πηγαίνει στο γραφείο του συντρόφου του θυμωμένος: «Τι είναι αυτά που κάνεις, σύντροφε Λέων», του λέει, «αυτό δεν είναι επανάσταση είναι πραξικόπημα».
Ο Τρότσκι ατάραχος συμφωνεί: «Ναι, πραξικόπημα είναι». Και του προτείνει: «Θα το πούμε επανάσταση και επειδή ο ρωσικός λαός δεν πρόκειται να δεχτεί για ηγέτη του εμένα, έναν Εβραίο, θα μπεις εσύ μπροστά. Δέχεσαι;». Και ο Λένιν, χωρίς δεύτερη σκέψη, του απαντά: «Δέχομαι».
● Ο Στάλιν μοιάζει με κουτσαβάκη. Μιλάει λίγο, περπατάει αργά, το σώμα του γέρνει και το ένα μάτι του είναι μονίμως ημίκλειστο. Στις συνεδριάσεις του Πολίτμπιρο ψηφίζει εκείνες τις προτάσεις του Τρότσκι που έχουν στόχο την εξουδετέρωση με βίαια μέσα των αντιφρονούντων, αλλά την ώρα που σηκώνει το χέρι του, ένα αινιγματικό μειδίαμα εμφανίζεται στο πρόσωπό του. Είναι σαν να σκέφτεται ότι «αυτά που παθαίνουν τώρα οι εχθροί μας, θα τα πάθεις εσύ, Τρότσκι, και οι οπαδοί σου όταν θα έχω εγώ το πάνω χέρι».
● Την εποχή που ο Τρότσκι βρίσκεται στο Μεξικό βλέπει εφιάλτες στον ύπνο του. Είναι οι Ερινύες που τον κυνηγούν για όσα αποτρόπαια, σύμφωνα με τον σεναριογράφο, διέπραξε την περίοδο της παντοδυναμίας του. Σε έναν από τους εφιάλτες του εμφανίζεται ο Λένιν. Ακολουθεί ο εξής διάλογος (τον αποδίδω από μνήμης).
Λένιν: –Σύντροφε, Τρότσκι, έχουμε κάνει πολλά λάθη.
Τρότσκι: –Δεν έχουμε κάνει λάθη.
Λένιν: –Εχεις σκεφτεί το ενδεχόμενο να υπάρχει μια ανωτέρα δύναμη και να μας καλέσει να απολογηθούμε; Το μεγαλύτερο λάθος μας ήταν ότι εξολοθρεύσαμε την τσαρική οικογένεια.
● Ο δολοφόνος του Τρότσκι, ο Ραμόν Μερκαντέρ, στη σειρά είναι τακτικός συνομιλητής του Τρότσκι, ο οποίος Τρότσκι σε καθημερινή βάση τού εξιστορεί –για να την καταγράψει και να τη δημοσιεύσει σε μεταγενέστερο χρόνο– τη ζωή του, τα χρόνια της φυλακής και της εξορίας, την πορεία του στο κομμουνιστικό κίνημα, τις διαφωνίες με τον Λένιν και τους άλλους μπολσεβίκους, τη μάχη του κατά του Στάλιν και τη συμμαχία του με τον Λένιν ώστε να περιορίσουν την επιρροή του Γεωργιανού. Τέτοια στενή σχέση όμως Τρότσκι - Μερκαντέρ δεν προκύπτει από την Ιστορία. Είναι προϊόν της αχαλίνωτης φαντασίας του σεναριογράφου.
● Ο Τρότσκι τη μέρα της δολοφονίας του μαθαίνει από κάποιο γράμμα ότι ο άνθρωπος με τον οποίο συνομιλεί είναι αυτός που έχει αναλάβει να τον βγάλει από τη μέση. Ενημερώνει τη σύζυγό του και της ανακοινώνει ότι έχει αποφασίσει να τον αφήσει να κάνει αυτό που τον έχουν διατάξει για να περάσει στην αθανασία. Η Ναταλία προσπαθεί να τον μεταπείσει αλλά δεν τα καταφέρνει. Ο Τρότσκι πηγαίνει στο διπλανό δωμάτιο όπου περιμένει ο Μερκαντέρ (Τζάκσον στη σειρά) και αρχίζει να τον προκαλεί.
Τον βρίζει, τον χτυπάει με το μπαστούνι του και του φωνάζει: «Κάνε επιτέλους αυτό που έχεις αναλάβει». Ο Μερκαντέρ στην αρχή αιφνιδιάζεται, αλλά συνέρχεται γρήγορα και αρπάζει την ευκαιρία. Ξεκρεμάει την ορειβατική σκαπάνη (πιολέ) από τον τοίχο του γραφείου του Τρότσκι (όχι, δεν την έφερε ο ίδιος από το σπίτι του, όπως έχει συμβεί στην πραγματικότητα) και τον χτυπάει με λύσσα στο κεφάλι. Επί της ουσίας, δηλαδή, έχουμε αυτοκτονία.
Δεν είμαι κριτικός και δεν θα αξιολογήσω ούτε την ποιότητα της παραγωγής ούτε την επάρκεια των ηθοποιών και των σκηνοθετών. Γνώμη έχω, αλλά ας κρίνουν οι ειδικοί. Το πρόβλημα δεν είναι τα τεχνικά ζητήματα. Εχουμε όμως ασέλγεια στο σώμα της Ιστορίας.
efsyn.gr
