Της ΧΑΡΑΣ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ
Ανεξόφλητες υποχρεώσεις στα μεγάλα έργα, τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ, υπήρχαν τον Αύγουστο του 2009, όπως αποκαλύπτει εμπιστευτική επιστολή του τότε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ προς το οικονομικό επιτελείο, στην οποία επίσης περιγράφονται «συνταγές» για να κρυφτεί κάτω από το χαλί ένα μέρος του ελλείμματος και να μετατεθεί σε επόμενα χρόνια, κυρίως με δάνεια κρατικών εταιρειών από τράπεζες.
Στο έγγραφο με ημερομηνία 12 Αυγούστου 2009, που έχει στα χέρια της η «Κ.Ε.» και απευθύνεται προς τον Γ. Παπαθανασίου, ο Γ. Σουφλιάς αναφέρει πως είχαν συμφωνήσει από τα τέλη του 2008 ότι «οι ελάχιστες απαιτούμενες χρηματοδοτήσεις» ανέρχονται σε 2.550 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 1.500 εκατ. θα έπρεπε να έχουν χορηγηθεί ως αρχικό όριο πληρωμών και τα υπόλοιπα σταδιακά ώς το τέλος του 2009.
Σημειώνει επίσης ότι σε σύσκεψη που είχε γίνει στα μέσα Απριλίου του 2009 είχαν συζητηθεί «οι απολύτως ανελαστικές απαιτήσεις χρηματοδότησης που απαιτούνται μέχρι τέλους 2009, προκειμένου να επιτευχθεί το κλείσιμο των επιχειρησιακών προγραμμάτων χωρίς απώλεια κοινοτικών πόρων». Το κονδύλι, μάλιστα, πιστοποιείται από πίνακες που επισυνάπτονται στην επιστολή.
Στην πραγματικότητα το υπουργείο ζητούσε και άλλα 1.046 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 386 εκατ. έπρεπε να δοθούν για να χρηματοδοτηθούν τα έργα της 4ης προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ) και τα 250 εκατ. για τις απαλλοτριώσεις που απαιτούνται γιά τη συνέχιση των έργων. Τα υπόλοιπα 210 εκατ. αφορούσαν την αποπληρωμή δανείου της κρατικής εταιρείας «Εγνατία Οδός Α.Ε.» στην Εμπορική Τράπεζα, για το οποίο ο τότε υπουργός αναφέρει: «Υπενθυμίζεται ότι η Εγνατία μπόρεσε να ολοκληρωθεί, παρά τους περιορισμένους πόρους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, γιατί σύναψε η ίδια δάνεια ύψους 1.150 εκατ. ευρώ, υποθηκεύοντας τα διόδια και την επιστροφή του ΦΠΑ που της οφείλεται και ανέρχεται σε πλέον των 600 εκατ.»!
Υπογραμμίζεται μάλιστα ότι «παρά τα συμφωνηθέντα, η κατάσταση εμφανίζεται από πλευράς χρηματοδοτήσεων δραματική για τα εν εξελίξει μεγάλα έργα» και επιβεβαιώνεται το ολοκληρωμένο ύψος των απαιτήσεων με την εξής αναφορά: «Σήμερα, στα μέσα Αυγούστου, στο τέλος του δευτέρου τετραμήνου του έτους, κατά το οποίο μάλιστα οι εργασίες βρίσκονται σε αιχμή λόγω κατάλληλων καιρικών συνθηκών, έχουν εγκριθεί μόνο 1.009 εκατ. ευρώ, δηλαδή λιγότερο από το 30% του συνολικού ποσού των 3.396 εκατ. ευρώ που είχαμε συμφωνήσει, με αποτέλεσμα ήδη να αθετούνται διεθνείς υποχρεώσεις και να μην υλοποιείται η πληρωμή ληξιπρόθεσμών δανείων από τις δανείστριες τράπεζες».
Στη συνέχεια η δωδεκασέλιδη επιστολή, που συνοδεύεται και από τρία παραρτήματα με πίνακες, αποκαλύπτεται η «συνταγή» με τα δάνεια, που δεν εξοφλούνταν και μετετίθεντο από χρόνο σε χρόνο. Αναφέρεται ότι, στην περίπτωση της Εγνατίας, «η αποπληρωμή του δανείου έχει πολλές φορές μετατεθεί, αλλά πλέον πρέπει να αποπληρωθεί μέχρι τον Οκτώβριο του 2009». Εγγραφα που δημοσίευσε προσφάτως η «Κ.Ε.» αποκάλυπταν πως, με δεδομένο ότι δεν είχαν καταβληθεί οι συμφωνημένες δόσεις (30,4 εκατ. τον Ιούλιο του 2009, 69,3 εκατ. τον Αύγουστο, 80,83 τον Σεπτέμβριο και 29,47 τον Οκτώβριο), η Εμπορική Τράπεζα απείλησε με κατάσχεση της Εγνατίας και ήδη ξεκίνησαν νέες διαπραγματεύσεις.
Η πολιτική ηγεσία του τέως υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ είχε πλήρη εικόνα για τα μεγάλα ελλείμματα και πρότεινε εναλλακτικές λύσεις, που μεταθέτουν το πρόβλημα για το μέλλον, με δεδομένο ότι ήταν βέβαιη η ήττα στις εκλογές.
Στην επιστολή σημειώνεται: «Γνωρίζοντας την υφιστάμενη οικονομική συγκυρία (...) προσπαθήσαμε να βρούμε λύσεις για να περιορίσουμε στο ελάχιστο δυνατό τις απαιτήσεις χρηματοδότησης στο τρέχον έτος». Οι «συνταγές» δεν ήταν και ιδιαίτερα πρωτότυπες. Με την εφαρμογή τους, το αιτούμενο ως τα τέλη του 2009 θα έφθανε τα 2.378 εκατ. ευρώ και προέβλεπε:
1 Μετάθεση για το 2010 σημαντικών δαπανών που έπρεπε να πληρωθούν στο 2009, αναφέροντας απαλλοτριώσεις, συμπληρωματικές συμβάσεις κ.λπ.
2 Σύναψη νέων δανείων, και αυτή τη φορά ήταν η σειρά της «Αττικό Μετρό», αφού, όπως ομολογείται, «η Εγνατία, μετά τα δάνεια που έχει συνάψει ύψους 1,15 δισ. ευρώ δεν έχει πλέον τη δυνατότητα περαιτέρω δανεισμού»! Η εταιρεία που έχει την ευθύνη των έργων του μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη χρειαζόταν 483 εκατ. ευρώ για το 2009. Τα 250 εκατ. είχε προταθεί να καλυφθούν με δάνεια, για να μειωθεί η κρατική δαπάνη.
Η ειλικρινής περιγραφή της κατάστασης στην επιστολή δεν φαίνεται να λειτούργησε ως φρένο και λίγες ημέρες αργότερα, στις 28 Αυγούστου 2009, εκδόθηκε υπουργική απόφαση με την οποία εγκρίνεται η χορήση 169 εκατ. ευρώ στην κοινοπραξία του αυτοκινητόδρομου Μαλιακός-Κλειδί. Πρόκειται για επιπλέον έργα στη σήραγγα Τεμπών, που ανακαλύφθηκαν δύο χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης και επομένως βαρύνουν εξ ολοκλήρου τα δημόσια ταμεία.
Δεν αναφέρεται τίποτα για την υποθαλάσσια αρτηρία της Θεσσαλονίκης, που βούλιαξε κυριολεκτικώς μέσα στην προχειρότητα των μελετών. Δύο χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας, οι προδιαγραφές ανατράπηκαν και τα νέα έργα οδηγούσαν σε υπερδιπλασιασμό του προϋπολογισμού. Η ακύρωση του διαγωνισμού είχε ομολογηθεί από τις αρχές του 2009, άφησε όμως «ουρά» 68 εκατ. ευρώ, που δεν περιλαμβάνονται στις απαιτήσεις του υπουργείου. Είναι το ποσό που οφείλει να καταβάλει το Δημόσιο στους εργολάβους ως αποζημίωση.
πηγή: Ελευθεροτυπία
Ανεξόφλητες υποχρεώσεις στα μεγάλα έργα, τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ, υπήρχαν τον Αύγουστο του 2009, όπως αποκαλύπτει εμπιστευτική επιστολή του τότε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ προς το οικονομικό επιτελείο, στην οποία επίσης περιγράφονται «συνταγές» για να κρυφτεί κάτω από το χαλί ένα μέρος του ελλείμματος και να μετατεθεί σε επόμενα χρόνια, κυρίως με δάνεια κρατικών εταιρειών από τράπεζες.
Να σημειωθεί ότι τα παλαιότερα δάνεια, που δεν είχαν εξοφληθεί εγκαίρως, είχαν καταστήσει αναξιόπιστες έναντι των τραπεζών εταιρείες του Δημοσίου, όπως η Εγνατία. Μέσα στο παιχνίδι ήταν και η καθυστέρηση επιστροφής του ΦΠΑ, που εντάσσεται στο «κρυφτούλι» με τον προϋπολογισμό, που βοηθούσε στην εικονική μείωση του ελλείμματος κατά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Τα «φέσια» αφορούν όλα τα έργα, από την κρατική συμβολή στους αυτοκινητόδρομους (538 εκατ. ευρώ), το «πέταλο» Μαλιακού (66 εκατ.), τους οδικούς άξονες της Κρήτης (40 εκατ.) έως τα επτά σημαντικά λιμάνια της χώρας (46 εκατ.). Μάλιστα τα κονδύλια για την παράκαμψη του Αγρινίου (21 εκατ. ευρώ) και του Αγίου Κωνσταντίνου (8 εκατ.), ομολογείται ότι οφείλονται πολύ καιρό.
Στο έγγραφο με ημερομηνία 12 Αυγούστου 2009, που έχει στα χέρια της η «Κ.Ε.» και απευθύνεται προς τον Γ. Παπαθανασίου, ο Γ. Σουφλιάς αναφέρει πως είχαν συμφωνήσει από τα τέλη του 2008 ότι «οι ελάχιστες απαιτούμενες χρηματοδοτήσεις» ανέρχονται σε 2.550 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 1.500 εκατ. θα έπρεπε να έχουν χορηγηθεί ως αρχικό όριο πληρωμών και τα υπόλοιπα σταδιακά ώς το τέλος του 2009.
Σημειώνει επίσης ότι σε σύσκεψη που είχε γίνει στα μέσα Απριλίου του 2009 είχαν συζητηθεί «οι απολύτως ανελαστικές απαιτήσεις χρηματοδότησης που απαιτούνται μέχρι τέλους 2009, προκειμένου να επιτευχθεί το κλείσιμο των επιχειρησιακών προγραμμάτων χωρίς απώλεια κοινοτικών πόρων». Το κονδύλι, μάλιστα, πιστοποιείται από πίνακες που επισυνάπτονται στην επιστολή.
Στην πραγματικότητα το υπουργείο ζητούσε και άλλα 1.046 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 386 εκατ. έπρεπε να δοθούν για να χρηματοδοτηθούν τα έργα της 4ης προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ) και τα 250 εκατ. για τις απαλλοτριώσεις που απαιτούνται γιά τη συνέχιση των έργων. Τα υπόλοιπα 210 εκατ. αφορούσαν την αποπληρωμή δανείου της κρατικής εταιρείας «Εγνατία Οδός Α.Ε.» στην Εμπορική Τράπεζα, για το οποίο ο τότε υπουργός αναφέρει: «Υπενθυμίζεται ότι η Εγνατία μπόρεσε να ολοκληρωθεί, παρά τους περιορισμένους πόρους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, γιατί σύναψε η ίδια δάνεια ύψους 1.150 εκατ. ευρώ, υποθηκεύοντας τα διόδια και την επιστροφή του ΦΠΑ που της οφείλεται και ανέρχεται σε πλέον των 600 εκατ.»!
Υπογραμμίζεται μάλιστα ότι «παρά τα συμφωνηθέντα, η κατάσταση εμφανίζεται από πλευράς χρηματοδοτήσεων δραματική για τα εν εξελίξει μεγάλα έργα» και επιβεβαιώνεται το ολοκληρωμένο ύψος των απαιτήσεων με την εξής αναφορά: «Σήμερα, στα μέσα Αυγούστου, στο τέλος του δευτέρου τετραμήνου του έτους, κατά το οποίο μάλιστα οι εργασίες βρίσκονται σε αιχμή λόγω κατάλληλων καιρικών συνθηκών, έχουν εγκριθεί μόνο 1.009 εκατ. ευρώ, δηλαδή λιγότερο από το 30% του συνολικού ποσού των 3.396 εκατ. ευρώ που είχαμε συμφωνήσει, με αποτέλεσμα ήδη να αθετούνται διεθνείς υποχρεώσεις και να μην υλοποιείται η πληρωμή ληξιπρόθεσμών δανείων από τις δανείστριες τράπεζες».
Στη συνέχεια η δωδεκασέλιδη επιστολή, που συνοδεύεται και από τρία παραρτήματα με πίνακες, αποκαλύπτεται η «συνταγή» με τα δάνεια, που δεν εξοφλούνταν και μετετίθεντο από χρόνο σε χρόνο. Αναφέρεται ότι, στην περίπτωση της Εγνατίας, «η αποπληρωμή του δανείου έχει πολλές φορές μετατεθεί, αλλά πλέον πρέπει να αποπληρωθεί μέχρι τον Οκτώβριο του 2009». Εγγραφα που δημοσίευσε προσφάτως η «Κ.Ε.» αποκάλυπταν πως, με δεδομένο ότι δεν είχαν καταβληθεί οι συμφωνημένες δόσεις (30,4 εκατ. τον Ιούλιο του 2009, 69,3 εκατ. τον Αύγουστο, 80,83 τον Σεπτέμβριο και 29,47 τον Οκτώβριο), η Εμπορική Τράπεζα απείλησε με κατάσχεση της Εγνατίας και ήδη ξεκίνησαν νέες διαπραγματεύσεις.
Η πολιτική ηγεσία του τέως υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ είχε πλήρη εικόνα για τα μεγάλα ελλείμματα και πρότεινε εναλλακτικές λύσεις, που μεταθέτουν το πρόβλημα για το μέλλον, με δεδομένο ότι ήταν βέβαιη η ήττα στις εκλογές.
Στην επιστολή σημειώνεται: «Γνωρίζοντας την υφιστάμενη οικονομική συγκυρία (...) προσπαθήσαμε να βρούμε λύσεις για να περιορίσουμε στο ελάχιστο δυνατό τις απαιτήσεις χρηματοδότησης στο τρέχον έτος». Οι «συνταγές» δεν ήταν και ιδιαίτερα πρωτότυπες. Με την εφαρμογή τους, το αιτούμενο ως τα τέλη του 2009 θα έφθανε τα 2.378 εκατ. ευρώ και προέβλεπε:
1 Μετάθεση για το 2010 σημαντικών δαπανών που έπρεπε να πληρωθούν στο 2009, αναφέροντας απαλλοτριώσεις, συμπληρωματικές συμβάσεις κ.λπ.
2 Σύναψη νέων δανείων, και αυτή τη φορά ήταν η σειρά της «Αττικό Μετρό», αφού, όπως ομολογείται, «η Εγνατία, μετά τα δάνεια που έχει συνάψει ύψους 1,15 δισ. ευρώ δεν έχει πλέον τη δυνατότητα περαιτέρω δανεισμού»! Η εταιρεία που έχει την ευθύνη των έργων του μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη χρειαζόταν 483 εκατ. ευρώ για το 2009. Τα 250 εκατ. είχε προταθεί να καλυφθούν με δάνεια, για να μειωθεί η κρατική δαπάνη.
Η ειλικρινής περιγραφή της κατάστασης στην επιστολή δεν φαίνεται να λειτούργησε ως φρένο και λίγες ημέρες αργότερα, στις 28 Αυγούστου 2009, εκδόθηκε υπουργική απόφαση με την οποία εγκρίνεται η χορήση 169 εκατ. ευρώ στην κοινοπραξία του αυτοκινητόδρομου Μαλιακός-Κλειδί. Πρόκειται για επιπλέον έργα στη σήραγγα Τεμπών, που ανακαλύφθηκαν δύο χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης και επομένως βαρύνουν εξ ολοκλήρου τα δημόσια ταμεία.
Δεν αναφέρεται τίποτα για την υποθαλάσσια αρτηρία της Θεσσαλονίκης, που βούλιαξε κυριολεκτικώς μέσα στην προχειρότητα των μελετών. Δύο χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας, οι προδιαγραφές ανατράπηκαν και τα νέα έργα οδηγούσαν σε υπερδιπλασιασμό του προϋπολογισμού. Η ακύρωση του διαγωνισμού είχε ομολογηθεί από τις αρχές του 2009, άφησε όμως «ουρά» 68 εκατ. ευρώ, που δεν περιλαμβάνονται στις απαιτήσεις του υπουργείου. Είναι το ποσό που οφείλει να καταβάλει το Δημόσιο στους εργολάβους ως αποζημίωση.
πηγή: Ελευθεροτυπία
