Κινητοποίηση ετοιμάζουν στην κυβέρνηση προκειμένου να ξεμπλοκάρουν τα έργα στους 5 οδικούς άξονες που έχουν ανατεθεί σε ιδιώτες με τη μέθοδο των συμβάσεων παραχώρησης.
Τα έργα, τα οποία δημοπρατήθηκαν το 2000 (δηλαδή πριν από 10 χρόνια), παρουσιάζουν σοβαρές καθυστερήσεις, ενώ ορισμένα δεν έχουν καν ξεκινήσει, με τους εργολάβους να ζητούν ήδη αποζημιώσεις περί το μισό δισ. ευρώ από το ελληνικό δημόσιο.
Τη στιγμή που απειλούν με αποχώρηση, οι κοινοπραξίες ελληνικών και ευρωπαϊκών τεχνικών εταιρειών οι οποίες διαχειρίζονται τους σταθμούς διοδίων στις εθνικές οδούς εισπράττουν περί τα 500 εκατ. ευρώ το 2009.
Στην κυβέρνηση υπό το φόβο νέων διεκδικήσεων από τους κατασκευαστές, αλλά και επειδή βλέπουν πως τα συγκεκριμένα μεγάλα έργα μπορούν να αποτελέσουν σημαντικούς μοχλούς ανάπτυξης, δημιούργησαν ειδική επιτροπή υπό τον αντιπρόεδρο Θεόδ. Πάγκαλο.
Η επιτροπή (fast track II την αποκαλεί ο υπουργός Επικρατείας Χ. Παμπούκης) έχει αναλάβει να επιλύσει σειρά ζητημάτων που ξεκινούν από τις απαλλοτριώσεις και καταλήγουν στις περιβαλλοντικές άδειες.
Στο Υπουργείο Υποδομών θορυβήθηκαν από τη δικαίωση της κοινοπραξίας υπό την Ελλάκτωρ, στην οποία η Διαιτησία επιδίκασε 67 εκατ. ευρώ για την Υποθαλάσσια Αρτηρία Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος ο υπουργός Υποδομών Δημ. Ρέππας είπε προ ημερών στη Βουλή πως οι συμβάσεις παραχώρησης επιτρέπουν στις κοινοπραξίες να διεκδικήσουν τεράστιες αποζημιώσεις καθώς η ευθύνη των καθυστερήσεων βαρύνει το Δημόσιο.
Ταυτόχρονα κυκλοφορούν εδώ και μήνες φήμες για αποχώρηση των πανίσχυρων ισπανικών ομίλων που έχουν αναλάβει (σε κοινοπραξία με την ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ) την Ιόνια Οδό και τον άξονα Κεντρικής Ελλάδας. Ο τελευταίος ανατέθηκε εν μέσω πανηγυρισμών από τον πρώην υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γ. Σουφλιά, για να διαπιστωθεί στη συνέχεια πως σχεδόν το σύνολο της χάραξης βρίσκεται στο στόχαστρο της Κομισιόν επειδή απειλεί διάφορα οικοσυστήματα της περιοχής (καφέ αρκούδα, κ.λπ.).
Οι πολυετείς καθυστερήσεις προβληματίζουν και τις τράπεζες που έχουν δανειοδοτήσει τους κατασκευαστικούς ομίλους, με στελέχη των τελευταίων να υποστηρίζουν πως τα πιστωτικά ιδρύματα απειλούν με αποχωρήσεις.
Ετοιμάζουν και νέους σταθμούς διοδίων
ΜΠΟΡΕΙ οι δρόμοι να μην έχουν ολοκληρωθεί, ωστόσο οι εταιρείες διαχείρισης των αυτοκινητοδρόμων ετοιμάζονται, όχι μόνο να αυξήσουν τις τιμές, αλλά να εγκαταστήσουν νέους σταθμούς, ακόμα και στα όρια της Αθήνας.
Η λειτουργία νέων διοδίων στους κόμβους Λυκόβρυσης, Καλυφτάκη, Βαρυμπόπης και Αγίου Στεφάνου θεωρείται βέβαιη, καθώς προβλέπεται ρητά στις συμβάσεις παραχώρησης. Ο πρώτος σταθμός που θα δημιουργηθεί θα είναι αυτός του Αγ. Στεφάνου μόνο για τα βαρέα οχήματα, ώστε να μην εισέρχονται στο τοπικό οδικό δίκτυο.
Εξελίξεις θα υπάρξουν και στα νότια διόδια της Αθήνας, στο τμήμα Ελευσίνας - Κορίνθου. Μέσα στο 2011 πρόκειται να προστεθούν κι άλλοι πλευρικοί σταθμοί στους κόμβους εντός της Αττικής, εκτός από αυτούς της Νέας Περάμου και των Αγίων Θεοδώρων. Συγκεκριμένα τους επόμενους μήνες αναμένονται αυξήσεις και ακόμη περισσότερα διόδια, όπως:
-Αυξήσεις έως και 40% έρχονται στις αρχές του 2011 στο τμήμα Μαλιακός - Κλειδί της εθνικής οδού. Σύμφωνα με την εταιρεία «Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου», η αύξηση από 0,03 ευρώ ανά χιλιόμετρο σε 0,04 ευρώ ανά χιλιόμετρο συνδέεται με την εκπλήρωση συγκεκριμένων συμβατικών υποχρεώσεων (μεταξύ άλλων η αντικατάσταση του οδοστρώματος σε όλο το τμήμα Κατερίνη - Κλειδί). Η ίδια κοινοπραξία κατασκευάζει αυτές τις ημέρες πλευρικό σταθμό διοδίων στη Λεπτοκαρυά.
-Δικαίωμα νέας αύξησης σε όλους τους σταθμούς διοδίων έχει και η «Νέα Οδός» (εκμεταλλεύεται τα διόδια της εθνικής οδού Αθηνών - Λαμίας), καθώς έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που ορίζει η τρίτη συμβατική προθεσμία της σύμβασής της. Ωστόσο, η κοινοπραξία δεν έχει ακόμη πάρει το «πράσινο φως». Για τη λειτουργία του σταθμού Θερμοπυλών στον Μαλιακό δεν υπάρχει ακόμα συγκεκριμένος ορίζοντας, καθώς δεν έχει γίνει η επίσημη παράδοση του τμήματος από το κράτος στην κοινοπραξία («Κεντρική Οδός ΑΕ»).
-Στα μέσα του 2011 τα διόδια της εθνικής οδού Ελευσίνας - Κορίνθου - Πατρών (Ελευσίνα, Ισθμός, Ζευγολατιό, Ρίο) πρόκειται να γίνουν αμφίπλευρα, δηλαδή οι οδηγοί θα πληρώνουν και στις δύο κατευθύνσεις. Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι η είσπραξη διοδίων σε τμήματα που οι αυτοκινητόδρομοι δεν είναι ακόμα έτοιμοι, είναι αποτέλεσμα του εγκεκριμένου χρηματοοικονομικού σχεδίου των έργων, καθώς τα διόδια αυτά έχουν ληφθεί υπόψη στη διαμόρφωση οποιασδήποτε περαιτέρω αποζημίωσης των παραχωρησιούχων.
Συμβάσεις
Οι περισσότερες συμβάσεις παραχώρησης έχουν κυρωθεί με νόμο, το 2007, στη Βουλή και έχουν υψηλή συνταγματική προστασία. Συνεπώς, κάθε επαναδιαπραγμάτευση και αναθεώρησή τους χρειάζεται και τη συμφωνία όλων των πλευρών, δηλαδή τραπεζών και κατασκευαστικών εταιρειών. Κεντρική στόχευση του Υπουργείου Υποδομών παραμένει η σταδιακή μείωση της τιμής των διοδίων, η οποία θα επιτευχθεί μέσω της συνεπακόλουθης μείωσης των εσόδων, του Δημοσίου, από τα διόδια.
Συγκεκριμένα, το Δημόσιο θα επιδιώξει τη μείωση του ποσοστού των εσόδων του από τα διόδια, ξεκινώντας το 2012 από τον «Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου», το 2015 από τη «Νέα Οδό» και το 2021 από την «Ολύμπια Οδό». Στους δύο εναπομείναντες αυτοκινητόδρομους (Ε 65 και Μορέας), λόγω μειωμένης επιβατικής κίνησης, προβλέπεται επιδότηση των διοδίων από το Δημόσιο.
Συνολικά και από τους 5 αυτοκινητοδρόμους έχει υπολογιστεί ότι στα ταμεία του Δημοσίου θα μπορούν να εισρεύσουν σε βάθος 30ετίας το 40% ως και 95% των εσόδων από τα διόδια. Παράλληλα διεξάγεται προσπάθεια εξεύρεσης πόρων από το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων για την κατασκευή του παράπλευρου οδικού δικτύου του ΠΑΘΕ, κυρίως σε Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία και Πιερία, ώστε να εξυπηρετούνται οι κάτοικοι μέσω αυτών και συνεπώς να μην υποχρεούνται να κάνουν χρήση του αυτοκινητόδρομου για τοπικές μετακινήσεις, πληρώνοντας διόδια.
Απαλλοτριώσεις
ΤΡΙΑ χρόνια μετά την υπογραφή των συμβάσεων των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων (και 10 χρόνια μετά την προκήρυξη των διαγωνισμών), η εκτέλεση των έργων παρουσιάζει χαμηλά ποσοστά προόδου. Με εξαίρεση το Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα (Μορέας) και το Μαλιακός - Κλειδί (Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου), όπου έχει κατασκευαστεί το 55% και το 52% του τεχνικού αντικειμένου, οι εναπομείνασες τρεις συμβάσεις παραχώρησης διαμορφώνονται από 13% ως 24%. Συγκεκριμένα, ο Ε 65 έχει κατασκευαστεί σε ποσοστό 13%, το τμήμα Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος Τσακώνα (Ολύμπια Οδός) σε ποσοστό 17% και το τμήμα Αθήνα (Μεταμόρφωση) - Μαλιακός (Σκάρφεια) που διαχειρίζεται η Νέα Οδός σε ποσοστό 24%. Στις απαλλοτριώσεις, συνολικού κόστους 2 δισ. ευρώ, από τα πιο προβληματικά έργα εμφανίζονται οι άξονες Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα και Αντίρριο - Ιωάννινα, έργα στα οποία το ποσοστό παράδοσης χώρων με απαλλοτριώσεις ανέρχεται στο 38% και 42% αντίστοιχα.
Προσφυγές στο ΣτΕ
ΠΕΡΑ από τις απαλλοτριώσεις, μεγάλη καθυστέρηση στα μεγάλα οδικά έργα επιφέρουν οι προσφυγές πολιτών και περιβαλλοντικών οργανώσεων σε τμήματα του Ε 65 και της Ιόνιας Οδού. To υπουργείο διερευνά εναλλακτικές λύσεις για τις χαράξεις που έχουν ήδη απορριφθεί από το Συμβούλιο Επικρατείας, όπως η χάραξη της Ιόνιας Οδού στην περιοχή της λίμνης Καϊάφα ή έχουν αμφισβητηθεί μέσω προσφυγών, (π.χ. περιοχή Κλόκοβας της Ιόνιας Οδού), όπου αναζητούνται εναλλακτικές λύσεις. Επιπλέον αναμένεται η εκδίκαση προσφυγών στο Συμβούλιο Επικρατείας για τη χάραξη τμημάτων του Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας και του ΠΑΘΕ στο τμήμα Κόρινθος - Πάτρα (περιοχή Βραχναίικα), όπου οι κάτοικοι ζητούν άλλη χάραξη, η οποία ενδέχεται να κοστίσει 100 εκατ. ευρώ. Ως γνωστόν, τo Υπουργείο Υποδομών βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με την Ε.Ε., η οποία αμφισβητεί την καταλληλότητα της χάραξης του Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας (από τη Θεσσαλία ως την Εγνατία Οδό), σχεδόν στο σύνολό του, θεωρώντας ότι θίγει διαφορετικά οικοσυστήματα.
πηγή: Ισοτιμία
