Η γόνιμη ανυπακοή και οι (καθεστωτικές) επικρίσεις
«Οποιος δεν υπακούει, είναι φασίστας. Σ' αυτό το συμπέρασμα οδηγεί η ταύτιση από τον Λεωνίδα Κύρκο του κινήματος της ανυπακοής με τον Μουσολίνι! Φασιστική, συνεπώς, η ανυπακοή της Αντιγόνης, φασιστικό το κίνημα "Δεν πληρώνω", φασίστας κι εκείνος ο "πελιδνά άμεμπτος, θλιβερά σεβαστός, αθεράπευτα μόνος" Μπάρτλεμπυ με την ιδιότυπη παθητική αντίσταση, που γινόταν με τέτοιο νηφάλιο αλλά και παράλογο τρόπο ώστε κλόνιζε τις βασικές πεποιθήσεις του εργοδότη του.
Παραδόξως, ενώ η ανυπακοή θεωρείται φασιστική είναι και απολιτική, σύμφωνα με τον Κύρκο. Αλλά ο φασισμός είναι απολύτως πολιτικός. Εν προκειμένω, μάλιστα, φασισμός είναι η κατασυκοφάντηση και η μηδενική ανοχή απέναντι σ' ένα κίνημα. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει καμία ανοχή στη διαφωνία.
Ο Γ. Χάμπερμας επισημαίνει ότι "η παντελής αποδόμηση της έννοιας της ανεκτικότητας οδηγεί σε παγίδα". Γιατί σε μια δημοκρατία "κανείς δεν έχει το προνόμιο να χαράζει τα όρια της ανεκτικότητας μόνο από την οπτική γωνία των εκάστοτε δικών του αξιολογικών τοποθετήσεων". Στη δημοκρατία τα όρια αυτά καθορίζονται με βάση τους κοινούς αξιολογικούς προσανατολισμούς που βρίσκουν την έκφρασή τους στο Σύνταγμα. Συνεπώς, τα όρια, ακόμη και η υπέρβασή τους -"ειρηνική ανυπακοή"- καθορίζονται από το Σύνταγμα με ό,τι αυτό σημαίνει (δηλαδή την αποτύπωση ενός συγκεκριμένου συσχετισμού δυνάμεων). Σ' αυτή την κατεύθυνση το Σύνταγμα ανέχεται ακόμη και τους αντιπάλους της δημοκρατίας, όπως τους "βλέπει" η πλειοψηφία, οι οποίοι αύριο θα μπορούσαν να αποδειχθούν οι πραγματικοί φίλοι της.
Η "ανοιχτή κοινότητα" δεν υπόσχεται, λέει ο Γερμανός φιλόσοφος, μόνο "αλληλεγγύη και μη διακριτική συμπερίληψη, σημαίνει συγχρόνως το ίδιο δικαίωμα του καθενός για ατομικότητα και διαφορετικότητα". Αλλά αυτό είναι ένα θεωρητικό σχήμα. Το Σύνταγμα, έτσι όπως είναι όλα τα Συντάγματα σήμερα, αλλά και οι δυτικές κοινότητες έχουν παύσει να είναι "ανοιχτά", δηλαδή ανεκτικά. Αρα, έχουμε ένα πρόβλημα δημοκρατίας. Γενικά, μπορεί κάποιος να στρέφεται ακόμα και εναντίον του νόμου; Ναι, έλεγε ο Χάουαρντ Ζιν, αρκεί η πράξη του να συνάδει με την ευρύτερη έννοια της δικαιοσύνης. Συνεπώς, όταν ο νόμος υπηρετεί την αδικία, μπορεί να τον παραβαίνει κανείς.
Με άλλα λόγια, ό,τι είναι νόμιμο δεν είναι και ηθικό. Αλλά γιατί αυτή η επίθεση στα νέα κινήματα; Γιατί, όντας de facto πολιτικά, υπερβαίνουν τα υφιστάμενα κομματικά σχήματα, που είναι απαξιωμένα από την πλειοψηφία της κοινής γνώμης...».
Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ. ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ
Από τη «ΒΡΑΔΥΝΗ»
