Ο Αύγουστος είναι ο μήνας των αποκαλύψεων και ο Σεπτέμβρης, αρχής γενομένης από τη ΔΕΘ, ο μήνας των εκπλήξεων. Εξαρτάται βέβαια από την οπτική, δηλαδή την ταξική πλευρά της ανάγνωσης.
Τόσο η Ομοσπονδία εργαζομένων του υπουργείου ΥΠΕΧΩΔΕ όσο και το σωματείο εργαζομένων στην κοινοπραξία «Ολυμπία Οδό», αποκαλύπτουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τι ακριβώς συμβαίνει με τις περίφημες συμβάσεις παραχώρησης στα κοινοπρακτικά σχήματα που εκμεταλλεύονται τα διόδια.
Δεν μένουμε σε όσα μπορεί κανείς να διαβάσει από τις ανακοινώσεις των σωματείων και όσα καταγγέλλονται σχεδόν δυο χρόνια από το κίνημά κατά των διοδίων (www.oxidiodia.gr) αλλά στο γεγονός ότι όλο το σχήμα παραγωγής κοινωνικών αγαθών από το αστικό κράτος συμπαρασύρεται από τη χρεοκοπία του.
Όπως είναι γνωστό, τα τέσσερα από τα πέντε μεγάλα έργα έχουν σταματήσει (πλην του οδικού άξονα, Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα και Λεύκτρα – Σπάρτη) ελλείψει χρηματοδότησης, ενώ το μνημόνιο συναντίληψης των κοινοπρακτικών σχημάτων με τον Ρέππα (πρώην υπουργό Μεταφορών) προέβλεπε την αναστολή των εργασιών μέχρι το Νοέμβριο και την απόλυση χιλιάδων εργαζομένων (περίπου 7.000 εργαζόμενοι) μέχρι την οριστική επίλυση τόσο των κατασκευαστικών (απαλλοτριώσεις κλπ) αλλά και των προβλημάτων χρηματοδότησης.
Η κρίσιμη παράμετρος δεν είναι η έλλειψη ελέγχου των εσόδων από τη πλευρά του κράτους στα διαφιλονικούμενα έσοδα του δημοσίου, όπου αναμφίβολα κανείς δεν ελέγχει όπως έχει αναγνωρίσει έτσι κι αλλιώς ο γ.γ. συγχρηματοδοτούμενων έργων του υπουργείου Μεταφορών και Σ. Λαμπρόπουλος. Δεν είναι καν η ανάθεση σε ένα «ανεξάρτητο μηχανικό» που πληρώνεται από τις κοινοπραξίες που συμπληρώνουν το σκάνδαλο των συμβάσεων παραχώρησης. Όλα αυτά ισχύουν, δεν εξηγούν όμως από μόνα τους τη λογική των συμβάσεων παραχώρησης και την υπερψήφισή τους το 2007 από ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ.
Το 2007 η ΝΔ δεν έκανε απλά ένα «απρόσμενο δώρο» στο κατασκευαστικό κεφάλαιο. Τέτοια δώρα δίνονται ακόμα και σήμερα στα ψιλά των νομοσχεδίων αρκεί να έχεις τις σωστές προσβάσεις και μάλιστα χωρίς να προκληθεί τόση πολύ φασαρία («Μυτιληνόσημο» στους λογαριασμούς της ΔΕΗ). Η λογιστική των ανωνύμων εταιρειών μπορεί εύκολα να παράγει τα ίδια έννομα αποτελέσματα (Η ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ υπερκοστολογούσε υπηρεσίες τρίτων για να μειώσει το δείκτη εσωτερικής απόδοσης ιδίων κεφαλαίων έτσι ώστε να μειώσει τις απαιτήσεις του δημοσίου). Εξ΄ άλλου, με ή χωρίς παραχωρήσεις, οι εργοληπτικές εταιρείες ζούσαν κατ΄ εξοχήν με την διαρκή επέκταση των δημοσίων συμβάσεων. Ένα παρεμφερές σενάριο αποκαλύφθηκε πρόσφατα με αρκετές παρατυπίες (ύψους 37 εκατομ.€) βγήκαν στο φως με την κρατική ΕΡΓΟΣΕ και την εταιρεία ΑΚΤΩΡ στο τμήμα κατασκευής των σιδηροδρομικών σηράγγων.
Το σημαντικό είναι ότι ήδη από το 2007 έχει ανακύψει η ουσιαστική αδυναμία του ελληνικού δημοσίου να συνεισφέρει την αναλογούσα χρηματοδότηση των δημοσίων έργων και αυτή είναι επί της ουσίας η λογική των συμβάσεων παραχώρησης που συνοψίστηκαν στη λογική της δεξιάς «λιγότερο αλλά αποτελεσματικότερο κράτος» και εκφράστηκαν το με λιτό και λαϊκό τρόπο του Λοβέρδου «δεν υπάρχει σάλιο».
Αν η προηγούμενη γενιά των συμβάσεων αφορούσε τη συμβολαιοποίηση των έργων με εργολάβους (μικρούς και μεγάλους) και οι μαθηματικοί τύποι των εκπτώσεων υπερκαλυπτόντουσαν με την επέκταση των συμβάσεων ή τις έκτακτες, απρόβλεπτες αλλά υποτιθέμενες αναγκαίες εργασίες, τη χρήση υλικών χαμηλότερης ποιότητας για την επίτευξη της επιθυμητής κερδοφορίας των εργολάβων, είναι γεγονός ότι η χρηματοδότηση των έργων καλυπτόταν αποκλειστικά με τις χρηματοδοτήσεις της ΕΕ και του δημοσίου. Οι ανάγκες δε των εργολάβων σε κεφάλαια κίνησης καλυπτόταν από τον τραπεζικό κλάδο με τις συνήθεις εμπράγματες εγγυήσεις.
Οι συμβάσεις παραχώρησης δημιουργούν το λιγότερο κράτος που ονειρευόταν η ΝΔ, αν και χωρίς κανένα τυπικό έλεγχο πλέον των παραχωρησιούχων, δίνουν τη δυνατότητα αφαίρεσης αρμοδιοτήτων από κρατικές υπηρεσίες (ΤΕΟ, ΥΠΕΧΩΔΕ, υπουργείο μεταφορών) μεταθέτοντας την ευθύνη σε «ανεξάρτητους» μηχανικούς, απαλλάσσουν το δημόσιο από την καταβολή της συμμετοχής του στα έργα (γίνεται με την επιστροφή του αναλογούντος ΦΠΑ από τα διόδια μέσω συμψηφισμών), απαλλάσσουν τις κοινοπραξίες από τη καταβολή εμπράγματων εγγυήσεων στις τράπεζες που δανείζουν (μοναδική εγγύηση είναι τα μελλοντικά έσοδα των διοδίων τα οποία έπρεπε να είχαν αυξηθεί επιπλέον 33% τον Φλεβάρη 2011 αλλά δεν έγινε δυνατόν εξαιτίας των ογκούμενων αντιδράσεων του κινήματος ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ), απαλλάσσουν τις κοινοπραξίες από τη καταβολή ενός σοβαρού μετοχικού κεφαλαίου σε σχέση με το κόστος κατασκευής των οδικών αξόνων.
Εξαιτίας του σχήματος της χρηματοδότησης, οι τράπεζες αποκτούν μια βαρύνουσα σχέση στα έργα, γεγονός που αποκαλύπτεται σήμερα πανηγυρικά, σταματώντας κάθε χρηματοδότηση από το Δεκέμβρη 2010, οδηγώντας στη παύση εργασιών στα τέσσερα από τα πέντε έργα. Η αδυναμία να προχωρήσουν τα έργα οφείλεται στη γενικευμένη κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος που εκδηλώθηκε ήδη το 2007, στις κρατικές ενέσεις ρευστότητας για να αποφευχθεί η χρεοκοπία τους, γεγονός που έχει οδηγήσει πλέον στη χρεοκοπία ολόκληρων κρατών.
Αν και τα παραπάνω μοιάζουν να είναι το δώρο των κομμάτων εξουσίας στο κατασκευαστικό κεφάλαιο κι ένα νέο πεδίο λαμπρής δόξας για τους τραπεζίτες για να αυξήσουν τη κερδοφορία τους, όπως θα έλεγαν όσοι υποστήριζαν ότι η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει γιατί αποτελεί μόνο το 2,5% του ΑΕΠ της ΕΕ, το σκοτεινό σημείο της συμφωνίας των κομμάτων εξουσίας με το κατασκευαστικό και χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο αποκαλύφθηκε δημόσια μόλις φέτος και αποσιωπήθηκε όσο πιο γρήγορα ήταν δυνατόν.
Στη κοινή τους συνέντευξη οι Ρέππας, Παπακωνσταντίνου (πρώην και οι δύο στα υπουργεία μεταφορών και Οικονομικών) αποκάλυψαν ότι τα μελλοντικά έσοδα των διοδίων (πέραν της απόσβεσης του έρχου) θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.
Έτσι στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Σταθερότητας, ο κρυφός σχεδιασμός κι η ανομολόγητη αλήθεια απέκτησαν την τυπική τους διατύπωση με τη ρητή διάταξη της χρήσης των αναλογούντων δημόσιων εσόδων από τα διόδια στην αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Η σχετική πρόβλεψη θα υλοποιηθεί μέσω της νέας εταιρείας του δημοσίου «Ελληνικοί Αυτοκινητόδρομοι ΑΕ». Το σχέδιο αποτελεί απέλπιδα λύση εξαιτίας της πλήρους αβεβαιότητας των μελλοντικών εσόδων από διόδια που θα τιτλοποιηθούν και θα αγοραστούν από ποιον; Από τις τράπεζες που έχουν ήδη στα χαρτοφυλάκιά τους δις αβέβαιων κρατικών ομολόγων;
Αποτελεί αυτογελιοποίηση του Ραγκούση να δηλώνει στους ταξιτζήδες ότι «οι αγορές θα αυτορυμθιστούν», εν’ όψη της απελευθέρωσης του επαγγέλματός τους. Οι αγορές δεν αυτορυθμίζονται αλλά αυτοκαταστρέφουν, κι αυτό έχει εξοργίσει χιλιάδες εργάτες και μικροϊδιοκτήτες που ζητούν, μάταια, την απολεσθείσα κοινωνική μέριμνα του αστικού κράτους.
Αν και σωστά επισημαίνεται και από το 29ο συνέδριο της Ομοσπονδίας εργαζομένων στο ΥΠΕΧΩΔΕ ότι η ανάθεση των δημοσίων έργων σε ιδιώτες τριπλασιάζει το κόστος εκτέλεσης, λειτουργίας, συντήρησης (αναφέρεται χαρακτηριστικά η ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΣ με τριπλάσιο λειτουργικό κόστος), όπως σωστά επισημαίνεται από το σωματείο ΓΑΛΑΡΙΑ (οι απολύσεις θα φθάσουν τους 2.800 εργαζόμενους) ότι οι σχετικές συμβάσεις αποτελούν ένα σκάνδαλο ολκής, είναι επιζήμια η κατεύθυνση της «επανίδρυσης» ενός δίκαιου και υγιούς κοινωνικού αλλά πάντα αστικού κράτους, όπως και η άποψη μιας κατοχικής κυβέρνησης, γιατί έτσι συσκοτίζεται η ουσία των συμβάσεων και κατ΄ επέκταση η φύση της εποχής μας:
* Το σημερινό ταξικό κράτος οργανώνει με όποια μεθοδικότητα μπορεί τη χρεοκοπία του. Αυτό απαιτεί μια περιστολή των οικονομικών και κοινωνικών του λειτουργιών και ταυτόχρονα με αντιστάθμισμα την αύξηση της ουσίας του, τη καταστολή με εισαγγελείς και ματατζήδες. Το μεσοπρόθεσμο, ο εφαρμοστικός νόμος και η δαμόκλειος σπάθη της τρόικας βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τις κοινωνικές ανάγκες που αναπόφευκτα φέρνει η κρίση και κυρίως η ακρίβεια και η μαζική ανεργία.
* Η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν είναι η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου, είναι η κυβέρνηση της οργανωμένης χρεοκοπίας για να αποφευχθεί μια «κατοχική» κυβέρνηση. Η φύση μιας κατοχικής κυβέρνησης γεννά και το αντίθετό της, την επανάσταση ενάντια στους δυνάστες.
Από αυτή την άποψη, αν το ζήτημα επικεντρώνεται όχι στο ανυπόληπτο κράτος και την κυβέρνηση των πινόκιο αλλά στην ουσία του ζητήματος, τη χρεοκοπία σε παγκόσμια κλίμακα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, αν το σημερινό σύστημα είναι προϊόν της φυσικής ιστορίας της κοινωνικής εξέλιξης και της ταξικής κοινωνίας που έχει αρχή και τέλος, κι αν η μόνη απελευθερωτική δύναμη της κοινωνίας είναι η εργατική τάξη (όπως φαίνεται και από τις ανακοινώσεις των εργαζομένων ξέρουν καλύτερα από το καθένα πως μπορεί να οργανωθεί η λειτουργία του κράτους και της παραγωγής) σε συμμαχία με τα χιλιάδες μεσαία στρώματα που επίσης καταστρέφονται, τότε πρέπει να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας στους νόμους κίνησης της ιστορίας μας. Η θέση «Η λύση βρίσκεται στη δημιουργία ενιαίου Δημόσιου φορέα με εργατικό έλεγχο και ανοιχτό κοινωνικό έλεγχο», απαιτεί μια άλλη εξουσία και όχι του χρεοκοπημένου καπιταλιστικού κόσμου.
Η ευρωπαϊκή εργατική τάξη, μαζί και η ελληνική, εξαιτίας του μακρού κοινοβουλευτικού της βίου ονόμασε τα πρόσφατα κινήματα των πλατειών σε κινήματα για την πραγματική ή την άμεση δημοκρατία. Οι αραβικές μάζες που δεν έτρεφαν την ίδια εκτίμηση στην αστική δημοκρατία των δικτατόρων, ακόμα και η ισραηλινή εργατική τάξη, βγήκαν στους δρόμους με το σύνθημα επανάσταση τώρα.
Ο μεταδοτικός ιός της κρίσης του ελληνικού χρέους, χτυπά τη πόρτα της Ισπανίας, Ιταλίας, Γαλλίας. Οι συνθήκες παραμονής των αντίστοιχων κατασκευαστικών εταιρειών ή των τραπεζών που τις χρηματοδοτούσαν θα κριθούν σε ένα ευρύτερο πεδίο από το ελληνικό πρόβλημα.
Ο επαναστατικός μεταδοτικός ιός της αραβικής άνοιξης που επεκτείνεται στα παλαιστινιακά εδάφη και στο σιωνιστικό Ισραήλ, με το αίμα να ρέει άφθονο στη Συρία και τη Λιβύη και τον Μουμπάρακ κλινήρη στα κάγκελα του δικαστηρίου, είναι οι εικόνες της φρίκης για ολόκληρη την ευρωπαϊκή αστική τάξη και τη κυβέρνηση Παπανδρέου.
Είμαστε μέρος του εργατικού κινήματος κι ενώνουμε τη δύναμή μας με τους εργαζόμενους της ΠΟΣΕ-ΥΠΕΧΩΔΕ, τους εργάτες της ΓΑΛΑΡΙΑΣ και ολόκληρη την εργατική τάξη που αγωνίζεται εδώ και σ΄ ολόκληρο τον κόσμο ενάντια στη βαρβαρότητα των καπιταλιστικών αγορών.
Το κίνημα κατά των διοδίων βρέθηκε στη πρώτη γραμμή του αγώνα και αναγνώρισε σχετικά γρήγορα ότι αν δεν φύγουν όλοι τους, τότε δεν θα μείνει κανείς μας.
Proletarier aller Länder, vereinigt euch!
4 Αυγούστου 2011
Γιάννης Χατζηγιάννης
Μέλος της Επιτροπής Αγώνα Θεσσαλίας
www.oxidiodia.gr
