Φαντάσου, να είσαι ο μεγαλύτερος αθλητής στον κόσμο. Μετάλλια
κρέμονται στο στήθος σου. Άνθρωποι σε αποθεώνουν. Βασιλιάδες
υποκλίνονται. Παρόλο που σε θεωρούν λίγο παρακατιανό…
Και εσύ, τα αγνοείς όλα αυτά, από ταπεινοφροσύνη και αθωότητα. Αψηφάς την εξιδανίκευση και συνεχίζεις να τρως αμέριμνος το πρωινό σου: Τηγανιτό σκίουρο με σάλτσα. Συνεχίζεις ακόμη και όταν η… εισβολή σου στον χώρο των «ευγενών» τιμωρείται με τον πιο σκληρό τρόπο.
Αμερική. Αυγή της δεκαετίας του 1910. Λίγα χρόνια πριν ξεσπάσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Σε ένα ματς αμερικανικού ποδοσφαίρου για το κολεγιακό πρωτάθλημα μεταξύ του άσημου Καρλάιλ και του πανίσχυρου Χάρβαρντ, ένας 22χρονος Ινδιάνος κάνει απίστευτα πράγματα: Παίζει σε όλες τις θέσεις, με λύσσα, τρέχει σαν τον άνεμο, και βάζει όλα τα γκολ της ομάδας του στην ανέλπιστη νίκη της με 18-15.
Όλοι ψάχνουν να βρουν ποιος είναι ο ψηλός, γεροδεμένος και ταχύτατος νεαρός, που «έδωσε ένα καλό μάθημα στους υπερόπτες του Χάρβαρντ», όπως γράφει μερίδα του Τύπου. Μέχρι το τέλος της σεζόν, όπου το Καρλάιλ θα κλείσει με απολογισμό νικών-ηττών 11-1, και ειδικά την επόμενη, όταν και θα κατακτήσει το πρωτάθλημα, όλος ο κόσμος έχει μάθει πια τον Τζιμ Θορπ. Ή, καλύτερα, τον Ουά Το Χουκ της φυλής Φοξ. Ή, ακόμη καλύτερα, το «Φωτεινό Μονοπάτι». Σαν εκείνο που διάβηκε ως τους Ολυμπιακούς της Στοκχόλμης, το 1912. Αν και μόνο φωτεινό δεν ήταν πριν και μετά…
Ο Θορπ γεννήθηκε σε περιοχή περιορισμού των Ινδιάνων, στην Οκλαχόμα, το 1888. Ατίθασο πνεύμα από μικρός, το είχε σκάσει δεκάδες φορές από το σχολείο. Του άρεσε να τρέχει στο δάσος. Ήταν τόσο γρήγορος, μάλιστα, που ο μύθος λέει πως μπορούσε να… παραβγεί με έναν λαγό. Μέσα σε έξι χρόνια, όμως και πριν καν γίνει 16, βίωσε τόσες τραγωδίες όσες λίγοι ενήλικες μπορούν να διαχειριστούν. Εννέα χρονών ήταν όταν πέθανε από πνευμονία ο δίδυμος αδερφός του, Τσάρλι. Το πλήγμα ήταν τεράστιο. Έχασε τον καλύτερό του φίλο… Τρία χρόνια μετά, «έφυγε» και η μητέρα του.
Ο 12χρονος Τζιμ έπεσε σε βαριά κατάθλιψη. Ο πατέρας του προσπάθησε να τον συνεφέρει, αλλά μάταια. Το αποτέλεσμα ήταν, έπειτα από πολλούς καβγάδες, να το σκάσει ο μικρός από το σπίτι, για να δουλέψει σε ένα ράντσο με άλογα. Γύρισε, τελικά, λίγο πριν γίνει 16 χρονών, το 1904, ώστε να πάει στο Carlisle Indian Industrial School, εκεί οπού αμέσως έγιναν αντιληπτές οι τρομερές αθλητικές του ικανότητες από τον Γκλεν Σκόμπι «Ποπ» Γουόρνερ, έναν από τους κορυφαίους προπονητές του αμερικανικού ποδοσφαίρου.
Αργότερα, την ίδια χρονιά, ο πατέρας του τραυματίστηκε στο κυνήγι και πέθανε από γάγγραινα. Ήταν πια ορφανός. Έχασε μέσα σε λίγα χρόνια όλη την οικογένειά του. Έφυγε ξανά από το σχολείο και επέστρεψε στη φάρμα, όπου δούλεψε για λίγα ακόμα χρόνια, μέχρι που πήρε την απόφαση να κάνει άλλη μία προσπάθεια. Πλάι στον Γκλεν Σκόμπι…
Για να ξεχάσει τον πόνο του, ο Θορπ άρχισε να παίζει αμερικανικό ποδόσφαιρο. Ήταν το άθλημα που λάτρευε, και δεν το έκρυψε ποτέ. Άλλο που είχε μία εκπληκτική άνεση να… σαρώνει ρεκόρ και αντιπάλους σε ό,τι αποφάσιζε να κάνει, όπως… άλμα εις ύψος, άλμα εις μήκος και αγώνες δρόμου. Ήταν ένας νεαρός υπεραθλητής, με φυσική δύναμη… άξια ανάλυσης από τους ανθρωπολόγους!
Ο Σκόμπι, αυτό είδε και τον έβαλε στην άσημη ομάδα αμερικανικού ποδοσφαίρου του κολλεγίου, που, με αυτόν στη σύνθεσή της, έγινε πασίγνωστη. Έπαιξε αντίπαλος, δε, ακόμη και με τον μετέπειτα Αμερικανό πρόεδρο, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, που δήλωσε, χρόνια αργότερα, το 1961: «Είναι μερικοί άνθρωποι που γεννιούνται πραγματικά προικισμένοι. Η μνήμη μου πάει πίσω, στον Τζιμ Θορπ. Δεν πρέπει να είχε προπονηθεί ούτε μία φορά και όμως, μπορούσε να κάνει τα πάντα πολύ καλύτερα από κάθε παίκτη που έχω δει».
Ακριβώς, λοιπόν, επειδή οι ικανότητές του ήταν καταπληκτικές και αφού, έτσι και αλλιώς, ασχολούταν με τον στίβο, ο Θορπ ξεκίνησε προπονήσεις σε δέκαθλο και πένταθλο, με στόχο να ταξιδέψει στη Σουηδία, για να μετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μόνο που δεν ήξερε τι είναι Ολυμπιακοί Αγώνες… Ρωτούσε τους συμφοιτητές του για να μάθει και όταν πια κατάλαβε από συζητήσεις τη σπουδαιότητά τους, αποφάσισε να προπονηθεί σκληρά. Ακόμη και αν δεν χρειαζόταν…
Στη Στοκχόλμη, στις 7 Ιουλίου, ο Τζιμ έκανε έναν… περίπατο στο πένταθλο και περίμενε, πλέον, το δέκαθλο, όπου θα διεξαγόταν σε τρεις μέρες (13, 14 και 15 Ιουλίου), στην παρθενική Ολυμπιακή εμφάνιση του αγωνίσματος. Οι Σουηδοί είχαν σίγουρο το χρυσό, με το πολλά υποσχόμενο τρίο τους, τους Βισλάντερ, Λόμπεργκ και Χόλμερ. Ο πρώτος, δε, κατείχε και το παγκόσμιο ρεκόρ, με 7.244 βαθμούς.
Από την πρώτη, κιόλας, μέρα, ωστόσο, ο Θορπ πήρε μία ξεκάθαρη διαφορά, με καλύτερες επιδόσεις από τον κύριο αντίπαλό του, σε όλα τα αγωνίσματα. Το ίδιο και τη δεύτερη μέρα. Μόνο την τρίτη και τελευταία κατάφερε ο Βισλάντερ να έχει καλύτερη επίδοση σε ΕΝΑ αγώνισμα, στο ακόντιο.
Ο Θορπ, μετά τη… βόλτα στο πένταθλο, είχε κάνει έναν ακόμη, αλλά μεγαλύτερο, θρίαμβο, συντρίβοντας το παγκόσμιο ρεκόρ, με 8.412 βαθμούς! Η χαρακτηριστική ευκολία με την οποία έβαλε στο στήθος του δύο χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια ανάγκασε όλο τον κόσμο να ασχοληθεί μαζί του. Ακόμη και τον βασιλιά της Σουηδίας, Γουστάβο, που θέλησε να τον γνωρίσει από κοντά.
Ο διάλογος μεταξύ των δύο έμεινε στην ιστορία… «Κύριε, είστε ο μεγαλύτερος αθλητής του κόσμου», είπε ο βασιλιάς στον ταπεινό Ινδιάνο, η καταπληκτικά απλή απάντηση του οποίου ήταν: «Ευχαριστώ, βασιλιά…».
Ο Τζιμ Θορπ ήταν ένας απλός άνθρωπος. Ταπεινός. Λακωνικός. Αθώος. Πίσω στο κολλέγιο, το 1907, περνούσε τυχαία από εκεί όπου προπονούνταν οι άλτες του ύψους. Ο πήχης ήταν τοποθετημένος στο 1μ. και 80εκ. Αφελώς, ρώτησε: «Μπορώ να δοκιμάσω;». Πήρε φορά (με… καθημερινά ρούχα αγωνίζονταν τότε οι αθλητές στο εν λόγω αγώνισμα) και πέρασε άνετα το ύψος.
Την επόμενη μέρα ήταν που τον κάλεσε ο Σκόμπι. «Έκανα τίποτα κακό», του είπε τρομαγμένος ο Θορπ. «Παιδί μου, απλά έσπασες το σχολικό ρεκόρ με το άλμα σου χθες», ήταν η απάντηση του Αμερικανού προπονητή.
Για τέτοια ταπεινότητα μιλάμε. Την ίδια, με την οποία αντιμετώπισε την υποδοχή αληθινού ήρωα που του επεφύλαξαν οι Αμερικανοί, όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ από τη Σκανδιναβία! Χιλιάδες συμπολίτες του φώναζαν συνέχεια το όνομά του, αποθεώνοντάς τον για τα δύο χρυσά μετάλλια. Ο ίδιος, έλεγε μετά: «Άκουγα να με φωνάζουν και δεν μπορούσα να καταλάβω πότε απέκτησα τόσους πολλούς φίλους».
Έναν χρόνο αργότερα, όμως, ήρθαν τα άσχημα μαντάτα. Ο Θορπ είχε ενοχλήσει. Είχε… εισβάλλει στο κλαμπ των «ευγενών», ένας Ινδιάνος, ένας παρακατιανός, κάποιος που δεν είχε καμία δουλειά στη ΔΟΕ των κουστουμαρισμένων χαρτογιακάδων, που πήραν την… εκδίκησή τους με τον πιο σκληρό τρόπο.
Έψαξαν και έμαθαν ότι το 1909 και το 1910 ο Θορπ αμειβόταν με 25 δολάρια την εβδομάδα αγωνιζόμενος σε μία ομάδα μπέιζμπολ (ναι, έπαιζε ΚΑΙ μπέιζμπολ) της Βόρειας Καρολίνας. Αποφάνθηκαν, λοιπόν, πως ο χρυσός Ολυμπιονίκης της Στοκχόλμης είχε παραβιάσει τον κανόνα περί «ερασιτεχνισμού» και δεν είχε δικαίωμα να λάβει μέρος στους Αγώνες.
Συντετριμμένος, ο Θορπ παραδέχεται την «ενοχή» του, ζητά «συγγνώμη», αλλά διευκρινίζει ότι δεν είχε ΠΟΤΕ κερδίσει χρήματα ως αθλητής του στίβου. Και η απάντηση που λαμβάνει στις 27 Ιανουαρίου 1913 από τη ΔΟΕ του Πιερ ντε Κουμπερτέν είναι η… αφαίρεση των Ολυμπιακών μεταλλίων του.
Αυτά, δε, προσφέρονται στους δεύτερους νικητές του δεκάθλου και του πεντάθλου, τους Βισλάντερ και Μπι αντίστοιχα, οι οποίοι, αποδεικνύοντας εξαιρετικό αθλητικό πνεύμα, αρνούνται να τα παραλάβουν, λέγοντας ότι ανήκουν στον καλύτερο αθλητή του κόσμου.
Τα μετάλλια του Θορπ θα μείνουν για πολλά χρόνια στις αποθήκες της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής…
Μετά την… απελευθέρωσή του από τον «ερασιτεχνισμό», ο Θορπ δέχεται… βροχή προτάσεις από επαγγελματικές ομάδες. Παίζει, παράλληλα, ΚΑΙ στους Giants της Νέας Υόρκης του αμερικανικού ποδοσφαίρου, αλλά και στην ομάδα μπέιζμπολ Cincinnati Reds, ως το 1919. Λεφτά, πάντως, δεν θα κάνει ποτέ… Ειρωνεία, αν σκεφτεί κανείς πως ο άνθρωπος που… κατηγορήθηκε για επαγγελματισμό, αντιμετώπιζε σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα.
Λίγο πριν το μεγάλο κραχ -και ενώ παίζει, πλέον ΚΑΙ μπάσκετ σε ομάδα που απαρτίζεται μόνο από Ινδιάνους- το 1928, και σε ηλικία 40 χρονών, αποφασίζει να αποσυρθεί. Τα επόμενα χρόνια είναι πραγματικά ανυπόφορα. Για να ζήσει την οικογένειά του, δουλεύει όπου βρει. Οικοδόμος, φύλακας, σκαφτιάς, πορτιέρης σε μπαρ, ναυτικός, ακόμη και κομπάρσος στο σινεμά, υποδυόμενος έναν Ινδιάνο αρχηγό σε γουέστερν.
Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση, με την κατάθλιψη να μην τον έχει «εγκαταλείψει» από παιδί και με τον καημό της «αρπαγής» των μεταλλίων του, ο Θορπ γίνεται αλκοολικός, μέχρι το τέλος της ζωής του, από ανακοπή καρδιάς, στις 28 Μαρτίου 1953. Ήταν 65 χρονών.
Μετά τον θάνατο του Τζιμ Θορπ ξέσπασε μεγάλη διαμάχη για το πού θα ταφεί, αφού πολλές πόλεις ήθελαν να φιλοξενήσουν στα χώματά τους τον μεγάλο ήρωα του 1912 -έστω και αν η ΔΟΕ τον είχε διαγράψει από τα βιβλία της. Τελικά, επικράτησε η κωμόπολη Τσανκ, της Πενσιλβάνια, που άλλαξε την ονομασία της σε Θορπ, ώστε να έχει το δικαίωμα να θάψει τον Αμερικανό Ολυμπιονίκη στο νεκροταφείο της.
Η ζωή του, μάλιστα, έγινε ταινία, το 1951, με τίτλο «Άνθρωπος από Μπρούντζο» και πρωταγωνιστή τον Μπαρτ Λάνκαστερ, ενώ το 1999 το Αμερικανικό Αθλητικό Κονγκρέσο τον αναγνώρισε ως τον μεγαλύτερο αθλητή του 20ού αιώνα.
Στις 13 Οκτωβρίου 1982, και λίγα χρόνια πριν επιτρέψει στους επαγγελματίες τενίστες να λάβουν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, βάζοντας τέλος στην υποκρισία του «ερασιτεχνισμού», η ΔΟΕ αποφάσισε να αποκαταστήσει την αδικία και να γράψει και πάλι στα βιβλία των νικητών το όνομα «Τζιμ Θορπ».
Λίγους μήνες μετά, στις 18 Ιανουαρίου 1983, 70 χρόνια μετά τους Αγώνες της Στοκχόλμης και 30 από τον θάνατο του μεγάλου Ινδιάνου, τα μετάλλια του Θορπ επεστράφησαν σε μία ειδική τελετή στα συγκινημένα παιδιά του…
Και εσύ, τα αγνοείς όλα αυτά, από ταπεινοφροσύνη και αθωότητα. Αψηφάς την εξιδανίκευση και συνεχίζεις να τρως αμέριμνος το πρωινό σου: Τηγανιτό σκίουρο με σάλτσα. Συνεχίζεις ακόμη και όταν η… εισβολή σου στον χώρο των «ευγενών» τιμωρείται με τον πιο σκληρό τρόπο.
Αμερική. Αυγή της δεκαετίας του 1910. Λίγα χρόνια πριν ξεσπάσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Σε ένα ματς αμερικανικού ποδοσφαίρου για το κολεγιακό πρωτάθλημα μεταξύ του άσημου Καρλάιλ και του πανίσχυρου Χάρβαρντ, ένας 22χρονος Ινδιάνος κάνει απίστευτα πράγματα: Παίζει σε όλες τις θέσεις, με λύσσα, τρέχει σαν τον άνεμο, και βάζει όλα τα γκολ της ομάδας του στην ανέλπιστη νίκη της με 18-15.
Όλοι ψάχνουν να βρουν ποιος είναι ο ψηλός, γεροδεμένος και ταχύτατος νεαρός, που «έδωσε ένα καλό μάθημα στους υπερόπτες του Χάρβαρντ», όπως γράφει μερίδα του Τύπου. Μέχρι το τέλος της σεζόν, όπου το Καρλάιλ θα κλείσει με απολογισμό νικών-ηττών 11-1, και ειδικά την επόμενη, όταν και θα κατακτήσει το πρωτάθλημα, όλος ο κόσμος έχει μάθει πια τον Τζιμ Θορπ. Ή, καλύτερα, τον Ουά Το Χουκ της φυλής Φοξ. Ή, ακόμη καλύτερα, το «Φωτεινό Μονοπάτι». Σαν εκείνο που διάβηκε ως τους Ολυμπιακούς της Στοκχόλμης, το 1912. Αν και μόνο φωτεινό δεν ήταν πριν και μετά…
Ορφανός
Ο Θορπ γεννήθηκε σε περιοχή περιορισμού των Ινδιάνων, στην Οκλαχόμα, το 1888. Ατίθασο πνεύμα από μικρός, το είχε σκάσει δεκάδες φορές από το σχολείο. Του άρεσε να τρέχει στο δάσος. Ήταν τόσο γρήγορος, μάλιστα, που ο μύθος λέει πως μπορούσε να… παραβγεί με έναν λαγό. Μέσα σε έξι χρόνια, όμως και πριν καν γίνει 16, βίωσε τόσες τραγωδίες όσες λίγοι ενήλικες μπορούν να διαχειριστούν. Εννέα χρονών ήταν όταν πέθανε από πνευμονία ο δίδυμος αδερφός του, Τσάρλι. Το πλήγμα ήταν τεράστιο. Έχασε τον καλύτερό του φίλο… Τρία χρόνια μετά, «έφυγε» και η μητέρα του.
Ο 12χρονος Τζιμ έπεσε σε βαριά κατάθλιψη. Ο πατέρας του προσπάθησε να τον συνεφέρει, αλλά μάταια. Το αποτέλεσμα ήταν, έπειτα από πολλούς καβγάδες, να το σκάσει ο μικρός από το σπίτι, για να δουλέψει σε ένα ράντσο με άλογα. Γύρισε, τελικά, λίγο πριν γίνει 16 χρονών, το 1904, ώστε να πάει στο Carlisle Indian Industrial School, εκεί οπού αμέσως έγιναν αντιληπτές οι τρομερές αθλητικές του ικανότητες από τον Γκλεν Σκόμπι «Ποπ» Γουόρνερ, έναν από τους κορυφαίους προπονητές του αμερικανικού ποδοσφαίρου.
Αργότερα, την ίδια χρονιά, ο πατέρας του τραυματίστηκε στο κυνήγι και πέθανε από γάγγραινα. Ήταν πια ορφανός. Έχασε μέσα σε λίγα χρόνια όλη την οικογένειά του. Έφυγε ξανά από το σχολείο και επέστρεψε στη φάρμα, όπου δούλεψε για λίγα ακόμα χρόνια, μέχρι που πήρε την απόφαση να κάνει άλλη μία προσπάθεια. Πλάι στον Γκλεν Σκόμπι…
«Τι είναι Ολυμπιακοί Αγώνες;»
Για να ξεχάσει τον πόνο του, ο Θορπ άρχισε να παίζει αμερικανικό ποδόσφαιρο. Ήταν το άθλημα που λάτρευε, και δεν το έκρυψε ποτέ. Άλλο που είχε μία εκπληκτική άνεση να… σαρώνει ρεκόρ και αντιπάλους σε ό,τι αποφάσιζε να κάνει, όπως… άλμα εις ύψος, άλμα εις μήκος και αγώνες δρόμου. Ήταν ένας νεαρός υπεραθλητής, με φυσική δύναμη… άξια ανάλυσης από τους ανθρωπολόγους!
Ο Σκόμπι, αυτό είδε και τον έβαλε στην άσημη ομάδα αμερικανικού ποδοσφαίρου του κολλεγίου, που, με αυτόν στη σύνθεσή της, έγινε πασίγνωστη. Έπαιξε αντίπαλος, δε, ακόμη και με τον μετέπειτα Αμερικανό πρόεδρο, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, που δήλωσε, χρόνια αργότερα, το 1961: «Είναι μερικοί άνθρωποι που γεννιούνται πραγματικά προικισμένοι. Η μνήμη μου πάει πίσω, στον Τζιμ Θορπ. Δεν πρέπει να είχε προπονηθεί ούτε μία φορά και όμως, μπορούσε να κάνει τα πάντα πολύ καλύτερα από κάθε παίκτη που έχω δει».
Ακριβώς, λοιπόν, επειδή οι ικανότητές του ήταν καταπληκτικές και αφού, έτσι και αλλιώς, ασχολούταν με τον στίβο, ο Θορπ ξεκίνησε προπονήσεις σε δέκαθλο και πένταθλο, με στόχο να ταξιδέψει στη Σουηδία, για να μετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μόνο που δεν ήξερε τι είναι Ολυμπιακοί Αγώνες… Ρωτούσε τους συμφοιτητές του για να μάθει και όταν πια κατάλαβε από συζητήσεις τη σπουδαιότητά τους, αποφάσισε να προπονηθεί σκληρά. Ακόμη και αν δεν χρειαζόταν…
«Ευχαριστώ, βασιλιά…»
Στη Στοκχόλμη, στις 7 Ιουλίου, ο Τζιμ έκανε έναν… περίπατο στο πένταθλο και περίμενε, πλέον, το δέκαθλο, όπου θα διεξαγόταν σε τρεις μέρες (13, 14 και 15 Ιουλίου), στην παρθενική Ολυμπιακή εμφάνιση του αγωνίσματος. Οι Σουηδοί είχαν σίγουρο το χρυσό, με το πολλά υποσχόμενο τρίο τους, τους Βισλάντερ, Λόμπεργκ και Χόλμερ. Ο πρώτος, δε, κατείχε και το παγκόσμιο ρεκόρ, με 7.244 βαθμούς.
Από την πρώτη, κιόλας, μέρα, ωστόσο, ο Θορπ πήρε μία ξεκάθαρη διαφορά, με καλύτερες επιδόσεις από τον κύριο αντίπαλό του, σε όλα τα αγωνίσματα. Το ίδιο και τη δεύτερη μέρα. Μόνο την τρίτη και τελευταία κατάφερε ο Βισλάντερ να έχει καλύτερη επίδοση σε ΕΝΑ αγώνισμα, στο ακόντιο.
Ο Θορπ, μετά τη… βόλτα στο πένταθλο, είχε κάνει έναν ακόμη, αλλά μεγαλύτερο, θρίαμβο, συντρίβοντας το παγκόσμιο ρεκόρ, με 8.412 βαθμούς! Η χαρακτηριστική ευκολία με την οποία έβαλε στο στήθος του δύο χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια ανάγκασε όλο τον κόσμο να ασχοληθεί μαζί του. Ακόμη και τον βασιλιά της Σουηδίας, Γουστάβο, που θέλησε να τον γνωρίσει από κοντά.
Ο διάλογος μεταξύ των δύο έμεινε στην ιστορία… «Κύριε, είστε ο μεγαλύτερος αθλητής του κόσμου», είπε ο βασιλιάς στον ταπεινό Ινδιάνο, η καταπληκτικά απλή απάντηση του οποίου ήταν: «Ευχαριστώ, βασιλιά…».
Η… εκδίκηση των «ευγενών»
Ο Τζιμ Θορπ ήταν ένας απλός άνθρωπος. Ταπεινός. Λακωνικός. Αθώος. Πίσω στο κολλέγιο, το 1907, περνούσε τυχαία από εκεί όπου προπονούνταν οι άλτες του ύψους. Ο πήχης ήταν τοποθετημένος στο 1μ. και 80εκ. Αφελώς, ρώτησε: «Μπορώ να δοκιμάσω;». Πήρε φορά (με… καθημερινά ρούχα αγωνίζονταν τότε οι αθλητές στο εν λόγω αγώνισμα) και πέρασε άνετα το ύψος.
Την επόμενη μέρα ήταν που τον κάλεσε ο Σκόμπι. «Έκανα τίποτα κακό», του είπε τρομαγμένος ο Θορπ. «Παιδί μου, απλά έσπασες το σχολικό ρεκόρ με το άλμα σου χθες», ήταν η απάντηση του Αμερικανού προπονητή.
Για τέτοια ταπεινότητα μιλάμε. Την ίδια, με την οποία αντιμετώπισε την υποδοχή αληθινού ήρωα που του επεφύλαξαν οι Αμερικανοί, όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ από τη Σκανδιναβία! Χιλιάδες συμπολίτες του φώναζαν συνέχεια το όνομά του, αποθεώνοντάς τον για τα δύο χρυσά μετάλλια. Ο ίδιος, έλεγε μετά: «Άκουγα να με φωνάζουν και δεν μπορούσα να καταλάβω πότε απέκτησα τόσους πολλούς φίλους».
Έναν χρόνο αργότερα, όμως, ήρθαν τα άσχημα μαντάτα. Ο Θορπ είχε ενοχλήσει. Είχε… εισβάλλει στο κλαμπ των «ευγενών», ένας Ινδιάνος, ένας παρακατιανός, κάποιος που δεν είχε καμία δουλειά στη ΔΟΕ των κουστουμαρισμένων χαρτογιακάδων, που πήραν την… εκδίκησή τους με τον πιο σκληρό τρόπο.
Έψαξαν και έμαθαν ότι το 1909 και το 1910 ο Θορπ αμειβόταν με 25 δολάρια την εβδομάδα αγωνιζόμενος σε μία ομάδα μπέιζμπολ (ναι, έπαιζε ΚΑΙ μπέιζμπολ) της Βόρειας Καρολίνας. Αποφάνθηκαν, λοιπόν, πως ο χρυσός Ολυμπιονίκης της Στοκχόλμης είχε παραβιάσει τον κανόνα περί «ερασιτεχνισμού» και δεν είχε δικαίωμα να λάβει μέρος στους Αγώνες.
Συντετριμμένος, ο Θορπ παραδέχεται την «ενοχή» του, ζητά «συγγνώμη», αλλά διευκρινίζει ότι δεν είχε ΠΟΤΕ κερδίσει χρήματα ως αθλητής του στίβου. Και η απάντηση που λαμβάνει στις 27 Ιανουαρίου 1913 από τη ΔΟΕ του Πιερ ντε Κουμπερτέν είναι η… αφαίρεση των Ολυμπιακών μεταλλίων του.
Αυτά, δε, προσφέρονται στους δεύτερους νικητές του δεκάθλου και του πεντάθλου, τους Βισλάντερ και Μπι αντίστοιχα, οι οποίοι, αποδεικνύοντας εξαιρετικό αθλητικό πνεύμα, αρνούνται να τα παραλάβουν, λέγοντας ότι ανήκουν στον καλύτερο αθλητή του κόσμου.
Τα μετάλλια του Θορπ θα μείνουν για πολλά χρόνια στις αποθήκες της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής…
Κομπάρσος
Μετά την… απελευθέρωσή του από τον «ερασιτεχνισμό», ο Θορπ δέχεται… βροχή προτάσεις από επαγγελματικές ομάδες. Παίζει, παράλληλα, ΚΑΙ στους Giants της Νέας Υόρκης του αμερικανικού ποδοσφαίρου, αλλά και στην ομάδα μπέιζμπολ Cincinnati Reds, ως το 1919. Λεφτά, πάντως, δεν θα κάνει ποτέ… Ειρωνεία, αν σκεφτεί κανείς πως ο άνθρωπος που… κατηγορήθηκε για επαγγελματισμό, αντιμετώπιζε σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα.
Λίγο πριν το μεγάλο κραχ -και ενώ παίζει, πλέον ΚΑΙ μπάσκετ σε ομάδα που απαρτίζεται μόνο από Ινδιάνους- το 1928, και σε ηλικία 40 χρονών, αποφασίζει να αποσυρθεί. Τα επόμενα χρόνια είναι πραγματικά ανυπόφορα. Για να ζήσει την οικογένειά του, δουλεύει όπου βρει. Οικοδόμος, φύλακας, σκαφτιάς, πορτιέρης σε μπαρ, ναυτικός, ακόμη και κομπάρσος στο σινεμά, υποδυόμενος έναν Ινδιάνο αρχηγό σε γουέστερν.
Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση, με την κατάθλιψη να μην τον έχει «εγκαταλείψει» από παιδί και με τον καημό της «αρπαγής» των μεταλλίων του, ο Θορπ γίνεται αλκοολικός, μέχρι το τέλος της ζωής του, από ανακοπή καρδιάς, στις 28 Μαρτίου 1953. Ήταν 65 χρονών.
Η καθυστερημένη δικαίωση
Μετά τον θάνατο του Τζιμ Θορπ ξέσπασε μεγάλη διαμάχη για το πού θα ταφεί, αφού πολλές πόλεις ήθελαν να φιλοξενήσουν στα χώματά τους τον μεγάλο ήρωα του 1912 -έστω και αν η ΔΟΕ τον είχε διαγράψει από τα βιβλία της. Τελικά, επικράτησε η κωμόπολη Τσανκ, της Πενσιλβάνια, που άλλαξε την ονομασία της σε Θορπ, ώστε να έχει το δικαίωμα να θάψει τον Αμερικανό Ολυμπιονίκη στο νεκροταφείο της.
Η ζωή του, μάλιστα, έγινε ταινία, το 1951, με τίτλο «Άνθρωπος από Μπρούντζο» και πρωταγωνιστή τον Μπαρτ Λάνκαστερ, ενώ το 1999 το Αμερικανικό Αθλητικό Κονγκρέσο τον αναγνώρισε ως τον μεγαλύτερο αθλητή του 20ού αιώνα.
Στις 13 Οκτωβρίου 1982, και λίγα χρόνια πριν επιτρέψει στους επαγγελματίες τενίστες να λάβουν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, βάζοντας τέλος στην υποκρισία του «ερασιτεχνισμού», η ΔΟΕ αποφάσισε να αποκαταστήσει την αδικία και να γράψει και πάλι στα βιβλία των νικητών το όνομα «Τζιμ Θορπ».
Λίγους μήνες μετά, στις 18 Ιανουαρίου 1983, 70 χρόνια μετά τους Αγώνες της Στοκχόλμης και 30 από τον θάνατο του μεγάλου Ινδιάνου, τα μετάλλια του Θορπ επεστράφησαν σε μία ειδική τελετή στα συγκινημένα παιδιά του…
sportfm
