επίσης την καθόρισε. [Μοχάμεντ Άλι, πρωταθλητής πυγμαχίας και αγωνιστής των δικαιωμάτων των μαύρων, 17 Ιανουαρίου 1942 - 3 Ιουνίου 2016.]
Οι αντηχήσεις: Όχι οι βρυχηθμοί, οι αντηχήσεις. Ο θάνατος του Μοχάμεντ Άλι είναι βέβαιο ότι θα στρέψει τη σκέψη του κόσμου στο έπος τουτων αγώνων πυγμαχίας ενάντια στον Τζο Φρέιζερ και τον Τζορτζ Φόρμαν, ή θα υπάρξουν αφιερώματα σχετικά με τον επικό «βρυχηθμό» του εναντίον του ρατσισμού και του πολέμου. Αλλά είναι οι αντηχήσεις που πρέπει να κατανοήσουμε, για να δούμε τον Μοχάμεντ Άλι, όπως αυτό που παραμένει: ο πιο σημαντικός αθλητής που έζησε ποτέ. Είναι οι αντηχήσεις που αποτελούν καλύτερη άμυνα μας ενάντια στις προσπάθειες που γίνονται σε πραγματικό χρόνο να του αφαιρέσουν τα πολιτικά του δόντια και να τον μετατρέψουν σε ένα ακίνδυνο εικονίδιο κατάλληλο για μαζική κατανάλωση.
Όταν ο δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ τοποθετήθηκε εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ το 1967, επικρίθηκε από τον συστημικό Τύπο και τους δικούς του συμβούλους, που του είπαν να μην επικεντρωθεί στην «εξωτερική» πολιτική. Αλλά ο Λούθερ Κινγκ προχώρησε με αποφασιστικότητα και δικαιολόγησε την νέα στάση του, λέγοντας δημοσίως, «Όπως το θέτει Μοχάμεντ Άλι, είμαστε όλοι -μαύροι, σκουρόχρωμοι και φτωχοί- θύματα του ίδιου συστήματος καταπίεσης».
Όταν ο Νέλσον Μαντέλα ήταν φυλακισμένος στο Ρόμπεν Άιλαντ, είπε ότι Μοχάμεντ Άλι του έδωσε ελπίδα ότι οι τοίχοι κάποια μέρα θα καταρρεύσουν.
Όταν ο Τζον Κάρλος και Τόμι Σμιθ ύψωσαν τις γροθιές τους στο βάθρο των μεταλλίων στην Πόλη του Μεξικού, ένα από τα αιτήματά τους ήταν να «αποκατασταθεί ο τίτλος του Μοχάμεντ Άλι.» Αποκάλεσαν τον Αλί «πολεμιστή-άγιο της εξέγερσης των Μαύρων Αθλητών».
Όταν οι εθελοντές της Μη-βίαιης Επιτροπής Συντονισμού Φοιτητών (Student Nonviolent Coordinating Committee – SNCC) στο Λόουντς Κάουντι της Αλαμπάμα ίδρυσαν ένα ανεξάρτητο πολιτικό κόμμα το 1965, η νέα τους ομάδα ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε το σύμβολο ενός μαύρου πάνθηρα. Κάτω από μαύρη σιλουέτα της γάτας της ζούγκλας υπήρχε ένα σύνθημα κατ’ ευθείαν απ’ τον πρωταθλητή: «ΕΙΜΑΣΤΕ οι καλύτεροι.»
Όταν η Μπίλυ Τζιν Κινγκ έθεσε ως στόχο να κερδίσει ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες στον αθλητισμό, ο Μοχάμεντ Άλι θα της έλεγε, «Μπίλυ Τζιν Κινγκ! ΕΙΣΑΙ Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ [Billie Jean King! YOU ARE THE QUEEN!]!» Η Μπίλυ Τζιν Κινγκ είπε ότι αυτό την έκανε να αισθανθεί αυτοπεποίθηση.
Το ερώτημα είναι γιατί; Γιατί ήταν αυτός που μπορούσε να δημιουργήσει αυτούς τους ριζοσπαστικούς κυματισμούς; Η σύντομη απάντηση είναι ότι στάθηκε απέναντι στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών... και βγήκε νικητής. Αλλά η απάντηση είναι πιο περίπλοκη κι απ’ αυτή.
Αυτό που έκανε ο Μοχάμεντ Άλι, σε έναν πολιτισμό που λατρεύει τον αθλητισμό και τη βία, καθώς και σε μια κουλτούρα που εξιδανικεύει τους μαύρους αθλητές, ενώ ποινικοποιεί το μαύρο δέρμα, ήταν να επαναπροσδιορίσει τι σημαίνει να είσαι σκληρός και να καταστήσει συλλογική την ίδια την ιδέα του θάρρους. Μέσα από τα λόγια του πρωταθλητή στους δρόμους και τις πράξεις στο ρινγκ, η γενναιότητα δεν ήταν μόνο να σταθεί απέναντι στον Σόνι Λίστον. Ήταν να πει την αλήθεια στην εξουσία, χωρίς να λογαριάσει το κόστος. Ήταν ένας πυγμάχος του οποίου η ίδια η παρουσία και η προσωπικότητα δίδασκαν ένα απλό και επικίνδυνο μάθημα: οι «πραγματικοί άντρες» παλεύουν για την ειρήνη και οι «πραγματικές γυναίκες» υψώνουν τη φωνή τους και εντάσσονται στην μάχη. Ή όπως είπε ο Μπράιαν Κάμπελ χρόνια πριν, «Ο Μοχάμεντ Άλι αρνήθηκε να φοβάται. Και με αυτόν τον τρόπο, έδωσε σε άλλους ανθρώπους θάρρος».
Τα λόγια του Μοχάμεντ Άλι που προτιμώ δεν είναι όταν έλεγε, «έστειλα στο νοσοκομείο ένα βράχο. Τραυμάτισα ένα τούβλο. Είμαι τόσο κακός που που έκανα τα φάρμακα να αρρωστήσουν», ή κάτι τέτοιο.1 Ήταν αυτά που είπε, όταν αποβλήθηκε από την πυγμαχία επειδή αρνήθηκε να συνταχθεί με τον πόλεμο του Βιετνάμ. Κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του σε μια διαδήλωση για το δικαίωμα στη στέγαση,2 στη γενέτειρά το Λούισβιλ, είπε:
«Γιατί θα πρέπει να μου ζητήσουν να βάλω μια στολή και να πάω 10.000 μίλια μακρυά απ’ την πατρίδα και να ρίχνω βόμβες και σφαίρες σε μελαψούς ανθρώπους στο Βιετνάμ, ενώ οι άνθρωποι που αποκαλούνται Αράπηδες αντιμετωπίζονται στο Λούισβιλ σαν σκυλιά και τους αρνούνται απλά ανθρώπινα δικαιώματα; Όχι εγώ δεν θα φύγω 10.000 μίλια από την πατρίδα για να βοηθήσω στη δολοφονία και στην πυρπόληση μιας άλλης φτωχής χώρας απλώς για να συνεχιστεί η κυριαρχία των λευκών δουλοκτητών πάνω στους σκουρόχρωμους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ήρθε η μέρα, που αυτό το κακό πρέπει να τελειώσει. Έχω προειδοποιηθεί ότι αν κρατήσω μια τέτοια στάση θα μου κοστίσει εκατομμύρια δολάρια. Αλλά το έχω πει μια φορά και θα το πω και πάλι. Ο πραγματικός εχθρός του λαού μου είναι εδώ. Δεν θα ντροπιάσω τη θρησκεία μου, τον λαό μου ή τον εαυτό μου με το να γίνει ένα εργαλείο για να υποδουλώσω όσους αγωνίζονται για τη δική τους δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ισότητα...Αν πίστευα ότι ο πόλεμος επρόκειτο να φέρει την ελευθερία και την ισότητα στα 22 εκατομμύρια του λαού μου, δεν θα χρειαζόταν να με επιστρατεύσουν, θα έπαιρνα μέρος αύριο.Δεν έχω τίποτα να χάσωεάν σταθώ όρθιος για τις πεποιθήσεις μου.Γι’ αυτό και θα πάω στη φυλακή, και τι έγινε;Βρισκόμαστε ήδη στη φυλακή 400 χρόνια.»
Καταραμένος. Αυτό δεν ήταν μόνο μια επιβεβαίωση της μαύρης δύναμης, αλλά μια δήλωση της διεθνούς αλληλεγγύης: των καταπιεσμένων ανθρώπων που συναντιούνται σε μια πράξη παγκόσμιας αντίστασης. Ήταν μια δήλωση που συνέδεε τους πολέμους στο εξωτερικό με τις επιθέσεις στους μαύρους, τους σκουρόχρωμους και τους φτωχούς στο εσωτερικό, και ειπώθηκε από το πιο υπερυψωμένο βάθρο της κοινωνίας μας που προσφέρονταν εκείνη τη χρονική στιγμή: το βάθρο του Πρωταθλητή. Αυτές οι απόψεις δεν κέρδισαν μόνο το μίσος του συστημικού Τύπου και της δεξιάς παράταξης αυτής της χώρας. Τον έκαναν επίσης στόχο των φιλελεύθερων στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και του συστημικού κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, στο οποίο δεν άρεσε ο Μοχάμεντ Άλι εξαιτίας της ένταξής του στο Έθνος του Ισλάμ και της αντίθεσής του σε αυτό που ήταν ο πόλεμος του Προέδρου Λίντον Τζόνσον.
Αλλά για ένα αναδυόμενο κίνημα που απαιτούσε να μπει τέλος στο ρατσισμό με κάθε μέσο και έναν πολύ νεανικό, αναδυόμενο αντιπολεμικό αγώνα, ήταν μια μετασχηματιστική μορφή. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, το αντιπολεμικό και το αντιρατσιστικό κίνημα βρίσκονταν σε παράλληλες τροχιές. Και είχες έναν πρωταθλητή βαρέων βαρών με το ένα πόδι στο καθένα. Ή όπως το είπα η ποιήτρια Σόνια Σάντσες με πονεμένη ομορφιά:
«Είναι δύσκολο σήμερα να αναμεταδώσεις το συναίσθημα εκείνης της εποχής. Παραμένει μια εποχή κατά την οποία σχεδόν άγνωστοι άνθρωποι αντιστάθηκαν στην επιστράτευση. Ήταν ένας πόλεμος που είχε σκοτώσει δυσανάλογα πολλούς νέους Μαύρους αδελφούς και υπήρχε εδώ αυτός ο όμορφος, αστείος, ποιητικός νέος, που στάθηκε όρθιος και είπε όχι! Φανταστείτε το για μια στιγμή! Ο πρωταθλητής βαρέων βαρών, ένας μαγικός άνθρωπος, έβγαλε την πάλη του έξω από το ρινγκ, στην αρένα της πολιτικής και στάθηκε ακλόνητος. Το μήνυμα στάλθηκε». Προσπαθούμε ακόμα να ακούσουμε ολόκληρο το μήνυμα που προσπάθησε να στείλει ο Μοχάμεντ Άλι: Ένα μήνυμα σχετικά με την ανάγκη να αγωνιστούμε για την ειρήνη.
Φωτογραφίες
Σε διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ
Στο Φρανσίσκο, 27 Απριλίου 1968, σε διαδήλωση κατά της επιστράτευσης
Muhammad Ali during a weeklong protest against the Vietnam War draft in San Francisco 1968
Μαζί με τον Malcolm X
Μαζί με μέλη των Μαύρων Πανθήρων
Σημειώσεις
1 [Σ.τ.Μ.:] Πρόκειται για αθλητικούς κομπασμούς στον τύπο, πριν από τον αγώνα του με τον Φόρμαν (όταν όλοι ήταν σίγουροι ότι ο Μοχάμεντ Άλι έχει ξοφλήσει και ότι θα κέρδιζε ο Φόρμαν). Η δήλωση είναι: «Έκανα καινούργια πράγματα στην προετοιμασία μου. Πάλεψα με έναν αλιγάτορα, έβαλα κάτω μια φάλαινα, πέρασα χειροπέδες σε μια αστραπή, έκλεισα μια βροντή στην φυλακή. Μόνο την τελευταία εβδομάδα σκότωσα έναν βράχο, τραυμάτισα μια πέτρα, έστειλα στο νοσοκομείο ένα τούβλο, είμαι τόσο κακός που έκανα τα φάρμακα να αρρωστήσουν!»
2 [Σ.τ.Μ.:] Το αίτημα ήταν να καταργηθούν οι διακρίσεις με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, το φύλο, την αναπηρία, την οικογενειακή κατάσταση και την εθνικότητα, ως προς το δικαίωμα στέγαση
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ :
Έφυγε ο μεγάλος αγωνιστής στα ρίνγκ και στους κοινωνικούς αγώνες Μοχάμεντ Άλι (Βίντεο)
