Δημόσια ομολογία National Geographic: Ναι, επί δεκαετίες τροφοδοτούσαμε και αναπαράγαμε τον ρατσισμό

«Επί σειρά δεκαετιών, ο τρόπος με τον οποίο καλύπταμε τα θέματά μας ήταν ρατσιστικός. Και για να ξεπεράσουμε το παρελθόν μας πρέπει πρώτα να το αναγνωρίσουμε». Αυτός ήταν ο τίτλος ενός άρθρου του National Geographic τού Απριλίου που κυκλοφορεί με μια...
ειδική έκδοση η οποία ονομάζεται «Ζήτημα φυλής».



Συγγραφέας του συγκεκριμένου άρθρου που, όπως ήταν αναμενόμενο προκάλεσε τεράστια έκπληξη και όχι μόνο στο κοινό των περίπου 100 εκατ. αναγνωστών του, η ίδια η αρχισυντάκτης του, Σούζαν Γκόλντμεργκ η οποία δεν δίστασε να ασκήσει την πιο σφοδρή κριτική στις «μέχρι τώρα» τακτικές του ιστορικού περιοδικού που ήδη από το τεύχος αυτό αποφάσισε να αναθεωρήσει τη στάση του, φιλοξενώντας θέματα όπως περί της 50ής επετείου από τη δολοφονία τού Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και άλλο που πραγματεύεται το ζήτημα των λεγόμενων «μαύρων» Πανεπιστημίων της Αμερικής.

Η Σούζαν Γκόλντμεργκ δείχνει να μην φοβάται να παραδεχθεί δημόσια πως το National Geographic φέρει πολύ σοβαρές ευθύνες για τον τρόπο με τον οποίο η αμερικανική κοινωνία μέχρι και σήμερα αντιμετωπίζει τόσο τους αφροαμερικανούς όσο και τους μαύρους της Αφρικής, καθώς, μέσα από απολύτως συγκεκριμένες πρακτικές τις οποίες το N.G είχε υιοθετήσει όχι απλώς αναπαρήγαγε αλλά και τροφοδοτούσε ενεργά, στερεότυπα με τα οποία κάθε άνθρωπος φυλής διαφορετικής από εκείνη της λευκής, παρουσιαζόταν τεχνηέντως με έναν είτε γραφικό, ή περιθωριακό ή υποδεέστερο τρόπο, κάτι που ωστόσο δεν γινόταν αντιληπτό «σε πρώτη ανάγνωση».

Και όταν, στην «καλύτερη» των περιπτώσεων τα θέματά της δεν κατέφευγαν σε τέτοιες πρακτικές, απλώς αγνοούσαν οποιαδήποτε ατομική ή συλλογική δραστηριότητα που αφορούσε τη «μαύρη» κοινότητα και σε κάθε επίπεδο, με πρώτο εκείνο των Επιστημών και των Τεχνών, κρατώντας την εικόνα των εγχρώμων πάντα σε δεύτερο πλάνο, συνήθως «βοηθητικό».



Μέχρι τώρα παρουσιάζαμε τους εγχρώμους μόνο ως εργάτες ή υπηρέτες των λευκών ή σε άλλες περιπτώσεις ως γραφικά εξωτικά όντα, χαρούμενα και ανέμελα να ασχολούνται με το κυνήγι και με ασχολίες που δεν απαιτούν ιδιαίτερη πνευματική υπόσταση, ή ακόμη και ως «ευγενείς αγρίους», αναπαράγοντας κάθε είδους κλισέ, αναφέρει η αρχισυντάκτης του National Geographic η οποία μάλιστα συνεχίζει παραθέτοντας και... τεχνικές λεπτομέρειες με τον οποίο επιτυγχάνονταν αυτή η δηλητηρίαση της διεθνούς κοινότητας με τις αλλεπάλληλες δόσεις ρατσισμού και από έναν κατά τα άλλα... ευυπόληπτο πολιτιστικό φορέα που γενικώς τυγχάνει τεράστιας αποδοχής σε όλο τον κόσμο.

«Μέχρι τη δεκαετία του 1970, το National Geographic αγνόησε πλήρως κάθε έγχρωμο που ζούσε στις ΗΠΑ», είπε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας πως έτσι κρατούσε συντηρούσε ασυναίσθητα την αποικιακή νοοτροπία με την οποία οι Αμερικανοί αισθάνονταν ιδιαίτερα άνετα. Και ενώ τα πράγματα, όσον αφορά τα δικαιώματα των αφροαμερικανών και των άλλων εγχρώμων στις ΗΠΑ ήδη από τη δεκαετία τού 60 άρχισαν να αλλάζουν, για το National Geographic δεν άλλαξαν ποτέ.


Η Γκόλντεμπεργκ καυτηρίασε τον τρόπο με τον οποίο το N.G. προσέγγιζε τα θέματα, καταγγέλλοντας (στην ουσία) πως «περισσότερο ενδιαφερθήκαμε για τα άγρια ζώα της υποσαχάριας Αφρικής παρά για τους ίδιους τους ανθρώπους της».

Αναφέρει πως ακόμη και όταν γενικά η αντίληψη του «πολιτισμένου» κόσμου για τις φυλές της Αφρικής άρχισε κάπως να αλλάζει, οι φωτογράφοι του N.G. κάθε φορά που βρίσκονταν σε κάποια αφρικανική χώρα για ένα οποιοδήποτε θέμα, δεν έπαψαν να στρέφουν τους φακούς τους στους λευκούς που ζουν εκεί κρατώντας τους πάντα στο επίκεντρο τού άρθρου.

Οι φωτογράφοι και οι αρθρογράφοι επέμειναν να κρατούν σε πρώτο πλάνο τους λευκούς που πάντοτε υπό κάποια επιστημονική ιδιότητα, (ιατροί, νοσηλευτές, οικονομολόγοι, τεχνοκράτες κλπ), ήταν οι «σωτήρες» των μαύρων, που αν δεν ήταν εντελώς πρωτόγονοι, θα ήταν στην καλύτερη περίπτωση «πολύ καλοί κυνηγοί μεγάλων θηραμάτων», σε κάθε περίπτωση σιωπηλοί κομπάρσοι που θα έπαιζαν έναν υποδεέστερο και πάντα παθητικό ρόλο. 


Η απόφαση αυτή της Σούζαν Γκόλντμαν, παρότι προκάλεσε ένα ...όχι και τόσο μικρό σοκ στους σχεδόν 100 εκατομμύρια αναγνώστες του περιοδικού, δείχνει να τυγχάνει εξαιρετικά θετικής αποδοχής από τη συντριπτική τους πλειονότητα που με μηνύματά τους χαιρέτισαν αυτή τη δήλωση για στροφή 180 μοιρών του National Geographic στον τρόπο με τον οποίο μέχρι σήμερα χειριζόταν το μείζον θέμα του ρατσισμού ένα μέσον με παγκόσμια επιρροή.

Υπενθυμίζεται πως το National Geographic κατά το παρελθόν είχε γίνει αντικείμενο πολλών επικρίσεων για το συγκεκριμένο θέμα, με κορυφαία περίπτωση τη μελέτη και έρευνα δυο ακαδημαϊκών που κατάφεραν να τεκμηριώσουν πριν 25 χρόνια όλα όσα σήμερα η αρχισυντάκτης του παραδέχεται δημόσια, κάτι που ωστόσο η τότε Διεύθυνση του περιοδικού είχε αρνηθεί.



Σχόλιο αρθρογράφου:

Καλοδεχούμενη φυσικά η (αυτο)κριτική της Σούζαν Γκόλντμαν και είναι πραγματικά δύσκολο να μη τη χαιρετίσει κάποιος με ενθουσιασμό, αν και πολλοί μιλούν για απόφαση τού N.G. να «επανατοποθετηθεί» μπροστά στη «νέα» Αμερική τού Ντόναλντ Τραμπ. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο υπάρχει ένα ερώτημα που δείχνει εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί:

Mπορεί ένα μέσον, και ειδικά του μεγέθους απεύθυνσης ενός National Geographic, να προβαίνει επί σειρά δεκαετιών σε τέτοιες πρακτικές που κανονικοποιούν τον ρατσισμό, (και με ό,τι αυτό συνεπάγεται), και με μια δημόσια αυτοκαταγγελία του να μπορεί να συνεχίζει θεωρώντας την αυτοκριτική του αυτή ως κάποιο δεδομένο συγχωροχάρτι; Ποιο δηλαδή θα είναι τελικά το τίμημα ενός τέτοιου μαζικού εγκλήματος ή «εγκλήματος»;

Ή μήπως πίσω από αυτό το δημόσιο αυτομαστίγωμα δεν κρύβεται τελικά τίποτε λιγότερο από μια (εμπορικού «ενδιαφέροντος») συνειδητοποίηση για το ότι πλέον ο βασικός κορμός τού target group του γερνά και οφείλει να απευθυνθεί σε νεότερα ηλικιακά ακροατήρια που απέχουν πολύ από το να διακατέχονται από τέτοιες αποικιακού τύπου αντιλήψεις; 

Εμείς δεν έχουμε απάντηση σε αυτό.












ΠΗΓΗ

Categories: ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ